Secesja w literaturze - co to, cechy, secesja w literaturze polskiej

Co to jest secesja w literaturze?

W ogólnym rozumieniu secesja to styl uprawiany w sztuce na przełomie XIX i XX wieku, który charakteryzował się przede wszystkim odrzuceniem wcześniejszych tendencji. Ówcześni twórcy starali się wykreować nowy, oryginalny sposób wyrazu, przystający do wymagań współczesnego im świata i życia społeczno – kulturalnego. Było to nierozerwalnie związane z faktem, że kończyło się jedno stulecie, zaczynało kolejne, a w sferze życia ludzkiego również uwidoczniły się duże zmiany: przemiany społeczne, rozwój gospodarki i technologii itp. Oczywiście, secesja najbardziej widoczna jest w malarstwie, architekturze i rzeźbie tego okresu, ale jej wpływy da się zauważyć również w literaturze. Czas popularności secesji był jednak bardzo mocno ograniczony, dlatego w konsekwencji jej założenia szybko straciły popularność na rzecz kolejnych stylów.

Zobacz także: co to jest turpizm i jakie są jego cechy charakterystyczne?

Jakie są podstawowe cechy secesji w literaturze?

Zastanawiasz się, jakie są podstawowe cechy secesji w literaturze? Warto pamiętać, że secesja pełnymi garściami czerpała z natury, co widać chociażby w charakterystycznych dla tego stylu ornamentach roślinnych wykorzystywanych w ówczesnej architekturze, jako element dekoracyjny dla kamienic, budynków użyteczności publicznej itp. Twórcy literaccy w okresie secesji nie bali się różnego rodzaju eksperymentów i odrzucenia klasycznych schematów. Dla secesji charakterystyczne było również pragnienie ujednolicenia różnych dziedzin sztuki. 

Literackie dzieła z okresu secesji wyróżniała dbałość o warstwę językową dzieła oraz – często – operowanie różnego rodzaju symbolami. Należy pamiętać, że secesja oznaczała również postulat sztuki wykorzystywanej także w życiu codziennym. Co to oznacza? W okresie secesji bardzo wyraźnie widoczne były tendencje do tego, żeby w codzienności człowieka pojawiały się przedmioty przygotowywane z troską o ich stronę estetyczną. Mniej nacisku kładziono na uprawianie sztuki dla niej samej. Użytkowane przedmioty miały być nie tylko funkcjonalne, ale przede wszystkim – powinny mieć odpowiedni wyraz artystyczny.

W dziełach literackich okresu secesji wyraźnie widać poszukiwania ciekawych i nietypowych form wyrazu, które miałyby zadziwiać czytelnika i zmuszać go do głębszej refleksji. Oryginalne środki wyrazu to ważne elementy literackiej secesji. Trzeba jednak zaznaczyć, że secesja nie miała tak dużego wpływu na literaturę, jaki wywierała na inne dziedziny sztuki. 

Zobacz także: czym jest oniryzm w literaturze?

Co warto wiedzieć o secesji w literaturze polskiej?

Myśląc o secesji w Polsce należy wspomnieć o malarstwie tego okresu i takich wybitnych postaciach polskiej sztuki, jak Józef Mehoffer, Jacek Malczewski czy Edward Okuń. Jednym z czołowych przedstawicieli polskiej secesji, zarówno w przypadku malarstwa, jak i literatury był również Stanisław Wyspiański, który bardzo chętnie portretował swoje dzieci oraz żonę, duży nacisk kładąc na naturalność tworzonych dzieł. Jego obraz przedstawiały malowanych modeli w bardzo naturalnych pozach. W przypadku secesyjnej literatury warto dodać, że w tym okresie generalnie dzieła literackie bardzo często oznaczały szukanie nowych, oryginalnych rozwiązań, które wyróżniłoby prozę lub lirykę na tle innych tytułów. 

Warto pamiętać, że secesja, która przypadła na koniec XIX wieku i początek wieku XX, w literaturze polskiej w wielu przypadkach była nierozerwalnie związana bardzo często z wątkami narodowo-wyzwoleńczymi, które zresztą wówczas stanowiły jeden z głównych przedmiotów zainteresowania polskiego społeczeństwa. Trzeba podkreślić, że w Polsce secesja absolutnie nie zdominowała środowiska literackiego, chociaż nie brakowało twórców, którzy byli zafascynowali tym stylem w sztuce. Jednocześnie jednak, razem z secesją, funkcjonowały inne, widoczne tendencje literackie. 

PODSUMUJMY: secesja to styl, który pojawił się w sztuce na przełomie stuleci - XIX i XX wieku. Dlaczego? Koniec jednego stulecia i początek kolejnego przyniósł potrzebę zmian i nowe tendencje, które uwidoczniły się w ówczesnej działalności kulturalnej, bazując głównie na odrzuceniu poprzedniego porządku. Secesja największą popularnością cieszyła się przede wszystkim w architekturze, rzeźbie i malarstwie oraz sztuce dekoracji wnętrz, ale jej wpływy widać było bardzo wyraźnie także w szeroko pojętej działalności literackiej. Czołowymi przedstawicielami polskiej secesji byli: Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer oraz Edward Okuń. Po zachwycie i dużej popularności, tendencje secesyjne szybko straciły na znaczeniu, żeby później znów zyskać społeczną przychylność.