28 października 2021

Na czym polega sentymentalizm w literaturze?

3 min

Na przestrzeni wieków w literaturze dominowało wiele kierunków i motywów, które wywierały bardzo duży wpływ na twórców. Często podejmowaną tematyką były i nadal są, na przykład, relacje rodzinne w literaturze, motyw przemijania czy motyw miłości. Warto pamiętać, że na obraz literatury ogromny wpływ miały również przemiany społeczno – polityczne. W tym artykule spróbujemy wyjaśnić sobie, czym w literaturze był sentymentalizm, na czym polegał i kogo można uznać za najważniejszych przedstawicieli tego kierunku.

Sentymentalizm: definicja
Sentymentalizm: podstawowe cechy
Przedstawiciele sentymentalizmu w literaturze
Sentymentalizm w Polsce

Sentymentalizm: definicja

Co to znaczy sentymentalizm? Mianem sentymentalizmu określa się nurt literacki, który swoje triumfy święcił na przełomie XVIII i XIX wieku. Jak wskazuje już sama nazwa tego kierunku, sentymentalizm w literaturze miał za zadanie przede wszystkim szczegółowo przedstawiać świat ludzkich emocji. Literatura sentymentalna koncentrowała się więc w dużej mierze na kwestiach uczuciowości głównych bohaterów.

Sentymentalizm: podstawowe cechy

Bohaterowie utworów sentymentalnych to przede wszystkim osoby o bardzo bogatym życiu wewnętrznym, mocno związane z naturą, zwłaszcza w jej pierwotnej wersji. Postacie literackie tego nurtu nie kierowały się więc racjonalizmem – wręcz przeciwnie, w ich postępowaniu bardzo duże znaczenie miało doświadczanie oraz emocjonalność. Ponadto, bohaterowie literatury sentymentalnej nie byli ukazywani, jako grupa. W tym okresie bardzo duży nacisk kładziono na odrębne, jednostkowe i osobiste przedstawienie postaci literackich.

Przedstawiciele sentymentalizmu w literaturze

Chcąc wymienić podstawowe przykłady sentymentalizmu w literaturze należy skupić się na jednym z czołowych przedstawicieli tego nurtu, którym był francuski pisarz – Jean Jacques Rosseau, autor „Nowej Heloizy”. W tym jednym ze swoich najsłynniejszych dzieł literackich, które bardzo dobrze wpisuje się do nurtu sentymentalizmu, Rosseau skupia się na przedstawieniu emocji głównych bohaterów: nauczyciela i uczennicy, którzy darzą się wielkim, ale zabronionym uczuciem. Skąd wziął się tytuł powieści? To nawiązanie do średniowiecznej historii miłosnej Heloizy oraz Abelarda. Wśród najważniejszych przedstawicieli europejskiego sentymentalizmu znajduje się także, między innymi, Laurence Sterne – znany angielski pisarz.

Sentymentalizm w Polsce

Sentymentalizm, jako nurt literacki, dużą popularnością cieszył się również w Polsce, gdzie do grona literatów tworzących zgodnie z założeniami kierunku należał, między innymi, poeta – Franciszek Karpiński. Chcąc lepiej zapoznać się z jego twórczością zdecydowanie należy sięgnąć po sentymentalną sielankę „Laura i Filon”. Tłem dla wiersza jest wieś, a główną osią fabularną spotkanie kochających się mężczyzny i kobiety. Laura przychodzi na umówione spotkanie, ale nie zastaje tam Filona, co jest dla niej źródłem wielu domysłów. Do literatury sentymentalnej zalicza się również, na przykład, powieść Marii Wirtemberskiej „Malwina, czyli domyślność serca”, w której autorka skupia się na świecie uczuć tytułowej Malwiny, nie pomijając również motywu miłosnego.

Zobacz także: Jakie są najważniejsze przykłady dialektyzacji w polskiej literaturze?

PODSUMUJMY: sentymentalizm to kierunek literacki, który, jak można wnioskować już po samej nazwie, skupiał się przede wszystkim na odczuciach oraz emocjach głównych bohaterów utworów,