Literatura starożytna: co warto wiedzieć na jej temat?

Czym jest literatura starożytna?

Co można określić mianem literatury starożytnej? Do tej grupy zalicza się wszystkie utwory literackie, jakie powstały w okresie epoki historycznej, jaką jest starożytność. Trudno w tym względzie o określenie konkretnego początku i końca okresu starożytności. Umownie za koniec starożytności i początek średniowiecza przyjmuję się upadek cesarstwa zachodniorzymskiego, który nastąpił w 476 roku naszej ery.

Jakie są podstawowe cechy literatury starożytnej?

Co warto wiedzieć o cechach literatury w starożytności? W starożytnej Grecji charakterystycznym utworem literackim były, między innymi, elegie, czyli skłaniające do refleksji utwory, poruszające trudną, ciężką, ale dostojną tematykę oraz epopeje. Omawiając literaturę charakterystyczną dla starożytnej Grecji nie można zapomnieć również o greckiej tragedii, w których bohaterowie walczą z fatum. Celem greckiej tragedii miało być spowodowanie pojawienia się u widza katharsis. Zarówno w starożytnym Rzymie, jak i Grecji, ważnym elementem literatury była poezja oraz pieśni. W starożytnej literaturze rzymskiej i greckiej podejmowano poważne tematy oraz opiewano cenione w danym środowisku cnoty, ale pojawiały się również wątki romansowe, miłosne czy komediowe. Poza tym często poruszaną tematyką były także kwestie religijne, wojenne, polityczne, patriotyczne oraz zagadnienia związane z funkcjonowaniem społeczności.

Omawiając starożytną literaturę grecką nie sposób nie wspomnieć o bogatej mitologii, która bardzo często pojawiała się również w twórczości pisarskiej tego okresu. Zresztą, grecka mitologia była również inspiracją dla pisarzy i poetów tworzących również w późniejszych epokach historycznych, aż do współczesności. To właśnie na czas starożytności przypada ogromny rozkwit form literackich. W starożytnej Grecji początkowo najbardziej rozpowszechnionym rodzajem literackim była liryka, ale z czasem coraz większym zainteresowaniem wśród twórców zaczęła cieszyć się proza. Literatura starożytna to w niektórych przypadkach także literatura wojenna, ponieważ wielu twórców w swoich dzieła opisywało lub inspirowało się wielkimi konfliktami zbrojnymi, które w tamtym okresie miały miejsce, bardzo często skupiając się na opiewaniu bohaterstwa walczących, opisywaniu wielkich dokonań itp.

Przykłady literatury starożytnej

Wymieniając przykłady literatury starożytnej większość osób ma przed oczami dwa tytuły „Iliadę” oraz „Odyseję”. Są to dwa charakterystyczne dla greckiej literatury eposy, które miał stworzyć Homer. „Iliada” opisuje losy wojny trojańskiej i wydarzenia związane z decyzją Achillesa (jednego z herosów greckiej mitologii), którego rozgniewało odebranie mu Bryzejdy. Postępowanie Achillesa uruchamia lawinę zdarzeń. „Odyseja” z kolei została poświęcona podróży powrotnej Odyseusza do Itaki, który wraca do domu po zakończeniu wojny trojańskiej. W przypadku literatury rzymskiej należy koniecznie wspomnieć o Owidiuszu oraz Wergiliuszu, autorze słynnej „Eneidy”, opisującej losy Eneasza, który osiedlił się w Italii.

Podsumowując: trudno wyobrazić sobie obraz współczesnej literatury bez wkładu literackiego starożytnej Grecji i Rzymu. Dzieje Odyseusza oraz Achillesa od wieków inspirują, fascynują i ciekawią kolejne pokolenia. To starożytność stworzyła fundamenty dla epiki, liryki i dramatu, które znamy dzisiaj.