26 kwietnia 2022

Literatura wojenna – definicja i przykłady. Co musisz wiedzieć na ten temat?

4 min

Niestety, w historii ludzkości nie brakuje zbrojnych wystąpień, które pociągały za sobą tragedie i dramaty wielu osób. Właśnie dlatego książki, których tematem jest literatura wojenna często są bardzo dobrym opisem najtrudniejszych wydarzeń i bywają przestrogą na przyszłość, przypominając, z czym wiążę się wojna. Dzisiaj spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czym właściwie jest literatura wojenna, jakie są jej cechy charakterystyczne oraz wymienimy kilka przykładów książek, które ją reprezentują.

Co to jest literatura wojenna?
Charakterystyka literatury wojennej
Przykłady literatury wojennej

Co to jest literatura wojenna?

Zastanawiasz się, co to jest literatura wojenna? W praktyce najprostsza definicja literatury wojennej oznacza książki, opowiadania, wiersze lub inne formy literackie, których tematyka została poświęcona wojnie, wydarzeniom z nią związanym itp. Warto jednak zaznaczyć, że literatura tego rodzaju skupia się nie tylko na szeroko pojętych działaniach zbrojnych, ale często także na życiu zwyczajnych ludzi, którzy muszą sobie radzić w ekstremalnych warunkach, w jakich przyszło im żyć. Polska literatura wojenna bardzo często porusza temat II wojny światowej oraz nazistowskiej okupacji.

Charakterystyka literatury wojennej

Mówiąc o charakterystyce literatury wojennej, poza tematyką, należy podkreślić także realizm opisywanych zdarzeń. Autorzy bardzo często decydują się na opisanie własnych doświadczeń oraz losów, nie szczędząc niekiedy nawet najbardziej trudnych szczegółów. W poezji nie brakuje natomiast refleksji nad zasadnością konfliktu oraz jego przyczynami. Wielu poetów wojennych przemycało w swojej twórczości elementy apokaliptyczne, zastanawiając się nad śmiercią oraz przemijaniem, ale nie tylko! W poezji pojawiały się także wiersze zachęcające do walki oraz dodające otuchy. Jednym z czołowych przedstawicieli polskiej poezji wojennej okresu II wojny światowej był oczywiście Krzysztof Kamil Baczyński, który zginął w czwartym dniu powstania warszawskiego, a wcześniej aktywnie działał w konspiracji.

Przykłady literatury wojennej

Omawiając charakterystykę polskiej literatury wojennej nie można obyć się bez przykładów. Wśród książek, które należą do tego nurtu koniecznie trzeba wymienić „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego. Kamiński opisuje w niej wojenną działalność warszawskich Szarych Szeregów, koncentrując się w dużej mierze na osobie Tadeusza Zawadzkiego, Jana Bytnara oraz Aleksego Dawidowskiego. Podstawą do napisania książki były wspomnienia „Zośki”, czyli Tadeusza Zawadzkiego. „Kamienie na szaniec” to idealny przykład literatury wojennej dla młodzieży – Zośka, Rudy i Alek to byli młodzi chłopcy, z którymi czytelnik może się utożsamiać. Jeżeli szukasz wartościowej książki dla młodzieży, poświęconej podobnej tematyce, sięgnij również po tytuł „Zośka i Parasol” tego samego autora, w której Kamiński przedstawia losy członków dwóch legendarnych batalionów Armii Krajowej – „Zośki” i „Parasola”.

Innym przykładem literatury wojennej i obozowej są wstrząsające wspomnienia Gustawa Herlinga – Grudzińskiego, które spisał w książce „Inny świat”, opowiadającej o jego pobycie w gułagu w Jercewie. Mianem gułagów określano obozy pracy w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Ważną postacią polskiej literatury wojennej jest również Miron Białoszewski, autor „Pamiętników z Powstania Warszawskiego”, które są zapisem obrazu powstania z perspektywy osoby cywilnej oraz Tadeusz Borowski – twórca zbioru opowiadań „Pożegnanie z Marią”.