14 czerwca 2021

Co to jest satyra?

3 min

Nie wiesz, jak zdefiniować satyrę? Zastanawiasz się, jaki jest jej rodowód i cechy charakterystyczne? W takim razie, czytaj dalej! W tym artykule odpowiemy na pytanie: co to jest satyra i co właściwie ją wyróżnia na tle innych utworów literackich.

Satyra – definicja gatunku

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na to, że satyra, jako gatunek literacki swoimi korzeniami sięga aż do czasów starożytnych. Rodzaje i gatunki literatury antycznej mają zresztą do dzisiaj ogromny wpływ na obraz współczesnej kultury. To właśnie w starożytności pojawiały się pierwsze satyry – jednym z czołowych twórców tego gatunku literackiego był Horacy. Szczególny wkład w rozwój satyr miał starożytny Rzym. Definicja satyry podkreśla jej użytkowość – satyry miały obnażać i piętnować określone zachowania, postawy, zjawiska itp. poprzez ich ośmieszanie i wyszydzanie.

Satyra: jakie cechy ją wyróżniają?

Wiesz już, czym jest satyra, ale czy potrafisz wymienić jej cechy charakterystyczne? Istnieje kilka cech wspólnych, które łączą utwory satyryczne.

Przejaskrawianie, zniekształcanie i wypaczanie omawianej tematyki.
Nieskomplikowany, łatwo zrozumiały język.
Brak wniosków dotyczących rozwiązania piętnowanych zjawisk/postaw itp.

Satyra w literaturze była znana od czasów antycznych, ale to epoka oświecenia sprawiła, że ten gatunek literacki na nowo stał się bardzo popularny. Warto pamiętać, że w zależności od tego, jaka tematyka jest podejmowana przez satyrę, wyróżnia się, między innymi, satyrę obyczajową, polityczną czy filozoficzną. Rodzaje satyr są wyodrębniane również z uwagi na konstrukcję danego utworu.

Satyra: twórcy, których warto znać

gatunku! Poza Horacym, wybitnym przedstawicielu literatury starożytnej, który zdecydowanie zasługuje na wyróżnienie, literatem często sięgającym satyry był jeden z najwybitniejszych twórców epoki oświecenia – Ignacy Krasicki. Słynnym utworem zawierającym elementy satyryczne są również „Podróże Guliwera”, czyli powieść satyryczna Jonathana Swifta.

Satyra: przykłady utworów

Szukasz przykładów satyry w literaturze? Jednym z najbardziej znanych utworów reprezentujących ten gatunek jest „Żona modna” autorstwa Ignacego Krasickiego. Autor przedstawia sylwetkę młodej żony, która w swoim życiu skupia się przede wszystkim na podążaniu za najnowszymi modowymi trendami z zagranicy. Jednocześnie jednak Ignacy Krasicki nie pozostawia wolnym od krytyki postaci męża – pana Piotra. Inną popularną satyrą Ignacego Krasickiego jest „Świat zepsuty”.

Jak wygląda współczesna satyra?

Nie masz pojęcia, jaki to rodzaj literacki – satyra? Obecnie coraz częściej w utworach pojawiają się konkretne elementy satyryczne, zamiast satyr, jako oddzielnego gatunku literackiego. Nadal jednak w satyrach poruszane są bardzo podobne tematy – kwestie obyczajowe, religijne czy polityczne. Poza tym, nowoczesną formą satyry jest satyra w formie zabawnych, humorystycznych obrazków. Również współczesny kabaret ma często wiele wspólnego z satyrą literacką.