Jaka jest różnica pomiędzy bajką a baśnią?

Czym jest baśń?

Czym różni się bajka od baśni? Okazuję się, że wbrew pozorom tych różnic jest całkiem sporo. Zacznijmy więc od bliższego sprecyzowania cech charakterystycznych baśni. Przede wszystkim musisz pamiętać o tym, że baśnie nie zawsze przyjmują formę literacką i są spisane na papierze. Czasami historie są przekazywane ustnie, z pokolenia na pokolenie. Właśnie w ten sposób rodziły się pierwsze opowieści, które dały początek współczesnym baśniom. W baśniach powszechnie występują różne elementy fantastyczne. W jednym świecie mogą żyć koło siebie ludzie, wróżki, czarownice czy elfy. Jednocześnie, baśnie bardzo często nie precyzują czasu i miejsca, w którym rozgrywa się akcja wydarzeń. Rolą baśni jest natomiast głównie przekazywanie określonych nauk i wartości – w baśniach zło zawsze przegrywa w starciu z dobrem. 

Jeżeli szukasz przykładu polskich baśni, sięgnij do kanonu rodzimej literatury i wybierz książkę Marii Konopnickiej „O krasnoludkach i sierotce Marysi”. Baśń jest jedną z lektur w szkole podstawowej – historia pomocnych krasnoludków rozpala dziecięcą wyobraźnię i zachęca do zanurzenia się w fantastycznym świecie wykreowanym przez Konopnicką. Przykładem baśni są również opowieści stworzone przez braci Grimm. „Baśnie braci Grimm” to zbiór historii bazujących na opowiadaniach od dawna funkcjonujących w świadomości ludowej z uwagi na przekazy ustne. Pierwszy tom baśni wydano na początku dziewiętnastego stulecia, ale nadal cieszy się bardzo dużą popularnością. Innym przedstawicielem baśniowej literatury jest oczywiście Hans Christian Andersen – to właśnie on stworzył takie klasyki jak „Brzydkie kaczątko”, „Dziewczynka z zapałkami” czy „Nowe szaty cesarza”, które większość osób pamięta z własnego dzieciństwa. 

Czym jest bajka?

Wyjaśniliśmy już, co wyróżnia baśń, ale jak w takim razie sprecyzować pojęcie bajki, żeby dobrze oddać jej charakter? Bajki to krótkie opowiadania, czasami przyjmujące formę wierszowaną, których celem jest przede wszystkim opisanie konkretnych wartości, poprzez ukazanie określonego morału (złotej myśli), płynącego z historii bohaterów – bajka powinna więc nie tylko bawić, ale przede wszystkim, uczyć. W bajkach bardzo często zamiast ludzi występują rośliny lub zwierzęta, które są parabolą dla ludzkich cech oraz przywar. Warto zaznaczyć, że w przypadku bajek bohaterowie nie są postaciami wyidealizowanymi, jak to często bywa w baśniach, w których strona dobra zwykle pozostaje postacią bez jakiejkolwiek skazy. Wręcz przeciwnie – postacie w bajkach mają swoje dobre i złe strony, co sprawia, że dla odbiorcy stają się bardzo autentyczne.

Czym różni się baśń od bajki?

Baśń a bajka – co musisz wiedzieć na ich temat? Jaka jest podstawowa różnica między bajką a baśnią? Jak wspomnieliśmy wcześniej, obie formy wbrew pozorom znacząco się od siebie różnią. Różnice między baśnią a bajką dotyczą głównie formy i celowości opowieści. Bajka zazwyczaj jest krótsza niż baśń, a przedstawiana historia bazuję na mniejszej liczbie bohaterów. Poza tym, w bajkach i baśniach w zupełnie inny sposób są konstruowane postacie przedstawianych wydarzeń. W baśni główny bohater to z reguły postać idealna, pozbawiona wad, która ostatecznie triumfuje nad złem. W bajkach natomiast bardzo często cała oś historii bazuje na relacjach postaci antagonistycznych, które znajdują się w sytuacji konfliktowej. Ich relacja jest zwykle dla autora pretekstem do przedstawienia morału. Czym jeszcze różni się baśń od bajki? Bajki z reguły są krótszymi i mniej rozbudowanymi formami, podczas kiedy w baśniach bardzo często występuje cała plejada bohaterów drugoplanowych. W baśniowych opowieściach nie brakuję również zwrotów akcji, skomplikowanych relacji pomiędzy bohaterami itp. 

Omawiając porównanie bajki i baśni, nie można zapominać, że obie formy nie są pozbawione podobieństw. Co to oznacza w praktyce? Zarówno bajka, jak i baśń ma charakter moralizatorski. Oznacza to, że odbiorca powinien z opowiadanej historii wynieść konkretną naukę. Poza tym, w baśniach i bajkach występują postacie oraz motywy, które nie są spotykane w świecie rzeczywistym, na przykład, mówiące zwierzęta. 

Wiesz już, jaka jest najważniejsza różnica pomiędzy bajką, a baśnią oraz łączy te dwa gatunki. Zarówno baśnie, jak i bajki to świetna lektura dla Twoich pociech. Nie musimy Ci chyba podpowiadać, dlatego warto czytać dzieciom, prawda? Wspólne czytanie niesie za sobą ogrom korzyści: poszerza słownictwo, rozwija wyobraźnię oraz intensyfikuję więź z rodzicem. Od kiedy czytać dziecku bajki na dobranoc? Im wcześniej, tym lepiej! Wypracowywanie takich rytuałów warto zacząć możliwie jak najszybciej, ale pamiętaj, że kolosalne znaczenie ma wybór odpowiednich treści, które będą dostosowane do wieku dziecka. Dlaczego? Dzięki temu, brzdąc będzie mógł lepiej przyswoić i zrozumieć opowiadaną historię. Zbyt skomplikowane słownictwo, za długi tekst – te czynniki mogą zniechęcać dziecko do dalszego rozwijania czytelniczej pasji. 

PODSUMUJMY: jaka jest różnica pomiędzy bajką a baśnią? Musisz pamiętać, że baśń i bajka to dwa różne gatunki, które mają jednak wspólny rodowód – początkowo ludowe historie były opowieściami przekazywanymi ustnie, z czasem obrosła wokół nich literacka otoczka. Jednocześnie jednak nadal zarówno bajki, jak i baśnie garściami czerpią z ludowych przekazów. Bajki są krótsze od baśni, a w swojej treści bazują na większym autentyzmie. Baśnie natomiast nie stronią od motywów magicznych i najczęściej mają bardziej rozbudowaną strukturę, której oś opiera się przede wszystkim na motywie walki dobra ze złem.