Debiut literacki - co to takiego?

Co to jest debiut literacki?

Debiut literacki to, ogólnie rzecz ujmując, wydanie swojej pierwszej książki. Niekoniecznie musi być to pierwsze napisane dzieło, jednak (całkiem słusznie) większość autorów liczy na opublikowanie swojej książki po ukończeniu pracy nad nią. Warto jednak przed wysłaniem powieści do wydawnictw przyjaznym debiutantom wziąć pod uwagę wiele różnych aspektów, składających się na atrakcyjność książki dla czytelnika oraz zaznajomić się informacjami o tym, jak wydać własną książkę. Zapoznanie się z tymi aspektami na pewno sprawi, że poczujesz się pewniej w całym procesie wydawniczym, co ułatwi twój debiut i pozwoli ci uniknąć błędów początkującego pisarza, związanych na przykład z umowami i zarządzaniem wizerunkiem.

Warto przed przystąpieniem do własnego procesu wydawniczego dowiedzieć się, jakie są realia wydawania książek w Polsce. Znajomość różnych sposobów publikacji utworów (przez wydawnictwa, czasopisma, self-publishing, strony i blogi internetowe), wiedza o tym, ile zarabia pisarz doświadczony, a ile debiutant, oraz ogólne rozeznanie w ilości wydawanych corocznie książek nowych pisarzy może pozwolić ci uchronić się przed frustracją i przygotować twoją cierpliwość na przejście całego procesu.

A skoro już o zarządzaniu wizerunkiem mowa, warto pamiętać, że niezależnie od tego, w jaki sposób twoja książka zostanie wydana, ważne jest jej promowanie przez samego autora. Warto pomyśleć o zbudowaniu zasięgów na różnych platformach internetowych i zaplanowaniu spotkań z czytelnikami, ponieważ żyjemy w czasach, w których łatwiej sprzedać swoje dzieła dzięki skojarzeniu produktu z osobą autora. Gdy jesteś debiutantem i nie jesteś osobą powszechnie znaną, zdanie jest trudniejsze niż w przypadku doświadczonych pisarzy. Nie ma się jednak czym zrażać, trzeba tylko zacząć powoli budować swoją rozpoznawalność. Przygotowanie grupy zainteresowanej twoim debiutem wśród znajomych, rodziny, czytelników twojego bloga lub innej grupy może przynieść bardzo dobre efekty w przyszłości.

Jak wyglądały debiuty znanych pisarzy?

Zastanawiałeś się kiedyś, jak debiutowali powszechnie znani autorzy powieści i poezji? Oto kilka przykładów, które pokażą ci, że nie każdy autor przeszedł łatwą drogę do opublikowania swojego dzieła! Debiutem Remigiusza Mroza była „Wieża milczenia”, wydana w 2013 roku. Zanim mu się powiodło, autor na odpowiedź wydawcy czekał prawie rok, jednak od tamtego czasu jego ogromna popularność i tempo wydawania książek są ewenementem w skali kraju. Mimo to pisarz postanowił w 2016 roku sprawdzić, jak zostaną przyjęte jego książki niesygnowane znanym nazwiskiem. Pod pseudonimem Ove Løgmansbø wysłał powieść „Enklawa” do wielu wydawców, a pozytywną odpowiedź uzyskał jeszcze tego samego dnia! Może to potwierdza tezę o szlifowaniu warsztatu wraz z doświadczeniem?

Nietypowa jest natomiast historia Juliana Tuwima. Pierwszym utworem, jaki wydał ten ceniony poeta, był przekład wierszy innego autora, Leopolda Staffa w 1911 roku … na język esperanto, dwa lata przed wydaniem swojej własnej twórczości. Tytuł wiersza będącego właściwym debiutem literackim Juliana Tuwima to „Prośba”, opublikowana w  „Kurierze Warszawskim”. 

Początki twórczości Henryka Sienkiewicza nie były łatwe. Pierwszą ukończoną powieść autor zniszczył samodzielnie, gdyż nie był z niej zadowolony. W 1867 roku liczył na wydanie swojego wiersza, jednak  „Przegląd Tygodniowy” go odrzucił. Od 1869 roku na łamach tegoż właśnie czasopisma zaczął publikować swoje teksty jako dziennikarz. Debiut literacki Henryka Sienkiewicza nadszedł w 1871 roku, kiedy to ukazała się powieść „Na marne”. Jeszcze przez wiele lat autor współpracował z dziennikami jako korespondent i publicysta. Kolejne książki autora często pojawiały się we fragmentach w gazetach, co było w tamtych czasach powszechną praktyką.

Czym jest literacki debiut roku?

Literacki debiut roku to konkurs literacki ustanowiony przez wydawnictwo Novae Res w 2012 roku. Od początku swojego istnienia wydawnictwo to stara się być otwarte na debiutantów, dlatego jego założyciele postanowili stworzyć specjalny konkurs promujący twórczość początkujących autorów literatury pięknej. Warunkiem wzięcia w nim udziału jest nadesłanie niepublikowanego dotąd tekstu, a spośród nich wyłania się laureatów I, II i III miejsca. Na specjalnej gali odbywającej się w Gdyni nie tylko ogłasza się zwycięzców, ale także – zgodnie z tradycją – znani aktorzy czytają fragmenty dzieł zgromadzonej publiczności. Konkurs objęty jest patronatem Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a szeroka współpraca z patronami medialnymi umożliwiła start na literackiej drodze już kilkudziesięciu autorom biorącym w nim udział. Tytuł Debiutanta Roku, atrakcyjne nagrody (w tym warsztaty pisarskie), nagroda pieniężna i możliwość wydania własnej książki może być nieocenioną pomocą dla autora.

Warto jednak pamiętać, że istnieje coraz więcej konkursów literackich przeznaczonych dla debiutantów. Różnią się one między innymi grupą docelową twórców literatury oraz założeniami regulaminu, ale wszystkie mają jeden cel – pomóc nowym pisarzom wejść do literackiego obiegu.

Polecane wydawnictwa dla debiutantów

Idealną sytuacją dla debiutanta na pewno wydaje się opublikowanie swojej twórczości na łamach dużego wydawnictwa, którego renoma będzie wielką pomocą w promocji i może przyciągnąć kolejnych czytelników. Niestety, takie sytuacje nie zdarzają się tak często jakby młodzi aspirujący twórcy chcieli, ponieważ duże wydawnictwa ponoszą pewne ryzyko w przypadku wydawania książek nieznanych jeszcze autorów. Dlatego większa jest szansa, że zainwestują swoje środki w publikacje doświadczonych pisarzy. Czy to przekreśla nasze szanse na debiut w takim wydawnictwie? Oczywiście, że nie! Warto dokładnie rozejrzeć się po rynku i wysłać swoją twórczość w każde miejsce, które spełnia nasze oczekiwania, jednak trzeba uzbroić się w masę cierpliwości i nie poprzestawać na pojedynczym działaniu w razie odrzucenia naszego materiału.

Wydawnictwa przyjazne debiutantom to obecnie w dużej mierze małe i niezależne placówki, które mogą sobie pozwolić na podejmowanie ryzyka związanego z wypuszczaniem książek nowych twórców. Różnorodność i poszukiwanie ciekawych rozwiązań są w tym przypadku wręcz oczekiwane! Korporacja Ha!Art, Lampa i Iskra Boża oraz Biblioteka Studium to miejsca, gdzie wielu początkujących autorów stawiało swoje pierwsze kroki. Warto spojrzeć na profil wydawanych przez nie książek i rozważyć wysłanie pracy do któregoś z nich.

Wielu pisarzy na początku swojej kariery współpracuje z czasopismami poświęconymi literaturze. Taka praca i publikacja swoich tekstów ułatwia budowanie rozpoznawalności, a niekiedy umożliwia też wydanie swojej pierwszej książki w wydawnictwach wspierających debiutantów, będących częścią tego magazynu. Można więc sprawdzić, które czasopisma literackie warto czytać i przemyśleć, czy może nie warto nawiązać współpracę z którymś z nich.