Synestezja: przykłady w literaturze
Przykłady synestezji w literaturze można zaobserwować przede wszystkim (chociaż nie tylko!) w poezji, która zresztą zawsze bardzo chętnie czerpała pełnymi garściami z różnych środków stylistycznych. Warto zaznaczyć, że synestezja była obecna w poezji różnych twórców na przestrzeni wieków, ale bardzo duże natężenie tego oryginalnego środka językowego da się zauważyć, między innymi, w poezji impresjonistycznej lub twórczości okresu symbolizmu. Oba kierunki literackie pojawiły się w Europie w drugiej połowie XIX wieku. Zastosowanie synestezji w impresjonizmie ma związek z charakterem tego nurtu literackiego – literacki impresjonizm skupiał się przede wszystkim, co sugeruje już sama nazwa, na przedstawieniu czytelnikowi nietrwałych, przelotnych doznań. Symbolizm z kolei stawał w kontrze do realistycznego przedstawiania świata i w związku z tym, duży nacisk kładł na budowanie odpowiedniej nastrojowości i atmosfery utworów lirycznych, w czym zdecydowanie pomagała synestezja.
Bardzo udane, ciekawe, synestezje można znaleźć, na przykład, w utworach autorstwa francuskiego poety – Charlesa Baudelaire, uważanego za jednego z czołowych przedstawicieli symbolizmu w literaturze czy twórczości Oscara Wilde’a. W Polsce natomiast synestezją posługiwał się, między innymi, Kazimierz Przerwa – Tetmajer czy Cyprian Kamil Norwid. Co więcej, warto zaznaczyć, że w przypadku działalności prozatorskiej, przykłady wykorzystania środka stylistycznego, jakim jest synestezja, są widoczne, na przykład, w realizmie magicznym, czyli nurcie, który był charakterystyczny dla twórców z Ameryki Łacińskiej, piszących w języku hiszpańskim lub portugalskim.
PODSUMUJMY: synestezja w literaturze to środek stylistyczny, dzięki któremu twórca może oddać konkretne wrażenie opisując je doznaniami charakterystycznymi dla innego zmysłu. Oznacza to, że zapach może mieć smak lub kolor, dźwięk barwę, a smak z kolei da się opisać, na przykład, za pomocą przymiotników teoretycznie zarezerwowanych dla doznań dotykowych. Celem wykorzystania synestezji w literaturze, zwłaszcza w poezji, było możliwie jak najbardziej pełne przedstawienie pożądanej treści i co najważniejsze – przemówienie do wyobraźni czytelnika, posługując się oryginalnymi, nietypowymi formami wyrazu. Dzięki synestezji twórcy mieli szansę na wielowymiarowe przedstawienie konkretnych wrażeń i doznań.
Komentarze
Brak komentarzy...
Dodaj komentarz
Zaloguj się na swoje konto, aby mieć możliwość komentowania. Przejdź do strony logowania.