18 lipca 2022

Co to jest komizm i jakie są jego rodzaje?

3 min

Literatura pełni wiele różnych funkcji. Jedną z nich jest skłanianie do refleksji oraz zmuszenie czytelnika do przemyśleń. W ten sposób może działać na przykład tragizm postaci, charakterystyczny dla literatury starożytnej Grecji, ale pojawiający się jako motyw również w późniejszych epokach literackich. W opozycji do tragizmu może stać komizm. W literaturze jest on realizowany na wiele różnych sposobów. W tym artykule wyjaśnimy, co to jest komizm i jakie są jego podstawowe rodzaje oraz funkcje.

Co to jest komizm w literaturze?
Cechy komizmu
Funkcje komizmu
Jakie są rodzaje komizmu?

Co to jest komizm w literaturze?

Motyw komizmu w literaturze oznacza przede wszystkim wplatanie w fabułę wątków, które są zabawne i mają, najprościej mówiąc, wywoływać uśmiech na twarzy czytelnika. Komizm najczęściej jest wykorzystywany w komediach i satyrach, a współcześnie również w powieściach obyczajowych, fantastycznych itp. Można zaryzykować stwierdzenie, że komizm pojawia się w zasadzie we wszystkich gatunkach literackich. Często da się go zauważyć nawet w tych utworach, które w założeniu nie mają wesołej tematyki.

Zobacz także: książki do nauki języków obcych w ofercie SkupSzopu. Nowe i używane!

Cechy komizmu

Wiesz już, czym jest komizm, ale czy potrafisz wymienić jego cechy? Wiele zależy od tego, w jakich utworach się pojawia. Komizm to przede wszystkim zabawne, humorystyczne, często bardzo błyskotliwe treści. Humor może być prosty, wręcz rubaszny, ale w wielu dziełach literackich pojawia się również humor inteligentny, na przykład oparty na grach słownych. Komizm w utworze może być również komizmem groteskowym, wywołującym zdziwienie u czytelnika. Równie popularny jest także czarny humor.

Funkcje komizmu

Zwykle podstawową funkcją komizmu jest przede wszystkim zamiar rozweselenia czytelnika. Często komizm służy także ośmieszeniu lub skrytykowaniu konkretnych postaw, wartości czy wydarzeń. Jest to bardzo charakterystyczne między innymi dla pamfletu czy satyry. W przypadku czarnego humoru komizm może być elementem zaskakującym i kontrowersyjnym, skłaniającym czytelnika do określonej interpretacji.

Jakie są rodzaje komizmu?

Komizm i jego rodzaje „zagrzały” miejsce w literaturze już od czasów starożytnych. Jeżeli zastanawiasz się, jakie są podstawowe typy komizmu, pamiętaj, że komizm może dotyczyć:

warstwy słownej,
sytuacji,
postaci.

Komizm słowny oznacza zabawną, błyskotliwą grę słów, pomyłki itp. Komizm sytuacyjny odnosi się do śmiesznych sytuacji w fabule, często wynikających na przykład z niezdarności głównych bohaterów. Komizm postaci odnosi się do bohaterów literackich – ich zachowania, poglądów, przywar, a także wyglądu.

Przykłady komizmu w literaturze znajdziesz w takich komediach, jak: „Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serca” czy „Zemsta” Aleksandra Fredry, ale komizmu sytuacyjnego i komizmu postaci nie są pozbawione także klasyki literatury o poważnej tematyce. W „Ogniem i mieczem” zabawnym bohaterem jest pan Zagłoba, a w „Mistrzu i Małgorzacie” uśmiech wywołuje kot Behemot.