Roland Topor - sylwetka autora

Roland Topor, francuski pisarz o polskich korzeniach, był postacią wielowymiarową: dramaturg, rysownik, grafik, reżyser teatralny i filmowy, aktor, scenarzysta oraz scenograf. Urodził się w Paryżu, gdzie jego rodzice, polscy Żydzi, osiedlili się przed wybuchem II wojny światowej. Jego ojcem był Abram Jechiel Topor (1903–1992), uznany rzeźbiarz, który ukończył Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie, a matką Zlata z domu Binsztok. Wczesne dzieciństwo Topora upłynęło w Paryżu, jednak podczas wojny jego rodzina schroniła się w Sabaudii przed nazistowskimi prześladowaniami po zajęciu Francji przez Niemców.

Topor ukończył École nationale supérieure des beaux-arts w Paryżu w 1964 roku. Już jako student współpracował z satyrycznym magazynem „Hara-Kiri”, publikując tam swoje rysunki. Był także jednym z założycieli „Grupy Panicznej” w 1962 roku, razem z Fernando Arrabalem i Alejandro Jodorowskim. Jego artystyczna działalność obejmowała liczne ilustracje książkowe oraz plakaty, a także współpracę z przemysłem filmowym. Na prośbę Federico Felliniego zaprojektował latarnię magiczną do filmu „Casanova” z 1976 roku. Inna jego powieść, „Chimeryczny lokator”, posłużyła Romanowi Polańskiemu jako podstawa do filmu „Lokator”, w którym Topor pojawił się w epizodycznej roli. Zagrał również w filmie Wernera Herzoga „Nosferatu wampir” w 1979 roku.

Twórczość Rolanda Topora, inspirowana surrealizmem – do czego przyczyniła się jego znajomość z teoretykiem tego nurtu, André Bretonem – odznacza się szokującą groteską i czarnym humorem. Jego styl charakteryzuje się elementami czystego nonsense’u oraz zabawą z konwencjami i językiem. Topor był wszechstronnym artystą, którego barokowa wyobraźnia i rozległy zakres twórczości nawiązywały do idei syntezy sztuk. W swoich pracach często kpił z postaw drobnomieszczańskich, poruszając również tematy egzystencjalne, ukazując jednostkę zagubioną w obcym, koszmarnym świecie.