Izaak Babel - sylwetka autora

Isaak Babel, rosyjski pisarz mający żydowskie korzenie, znany był jako autor powieści, opowiadań, w tym autobiograficznych, takich jak "Historia mojego gołębnika". Jego twórczość obejmowała także dramaty i dziennikarstwo. Według Rabinatu Odeskiego nazywał się Isaak Manjewicz Bobel. Pochodził z wpływowej żydowskiej rodziny kupieckiej z Odessy, zamieszkującej przy ulicy Riszeliewskiej 17. Był synem Mania Ickowicza Bobla i Fejgi Bobel i miał siostrę Mere, która po emigracji przybrała imię Marie Szaposznikow. Isaak dorastał w Mikołajowie, oddalonym o 90 km od Odessy, i uczęszczał do prywatnego Instytutu Mikołaja I w latach 1905-1911. Młody Babel posługiwał się biegle jidysz, rosyjskim i francuskim; ten ostatni język posłużył mu do pierwszych literackich prób naśladujących Guya de Maupassanta. Oprócz literatury interesował się też grą na skrzypcach oraz studiami talmudycznymi.

Po nieudanych próbach dostania się na Uniwersytet Odeski, Babel zaczął naukę w Kijowskim Instytucie Finansów, gdzie spotkał swoją przyszłą żonę, Eugenię Gronfejn. Po ukończeniu studiów w 1915 roku, z powodu działań wojennych, został ewakuowany do Saratowa, a później dotarł do Petersburga. Dzięki wsparciu Maksima Gorkiego w 1916 zadebiutował w czasopiśmie „Letopis”. Podczas wojny domowej w Rosji służył po stronie komunistów, pracując m.in. w Czeka oraz jako korespondent w Odesie i Tbilisi. Jako oficer polityczny brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w szeregach 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego.

Po zakończeniu wojny powrócił do Odessy, gdzie rozpoczął pracę nad „Opowiadaniami odeskimi”, które ukazały się w pełnej wersji w 1931 roku. Była to opowieść o jego dzieciństwie i żydowskich bandytach z Mołdawanki, osławionej dzielnicy Odessy. W 1919 roku ożenił się z Eugenią Gronfejn. Przeprowadził się do Moskwy w 1923 roku i zaprzyjaźnił się z Ilją Erenburgiem. Jego żona i córka Natalia wyemigrowały do Paryża w 1925 roku, a rok później matka i siostra przeniosły się do Brukseli.

Babel w 1924 roku opublikował kilka opowiadań, które znalazły się później w zbiorach „Armia konna” i „Opowiadania odeskie” w piśmie "LEF" Majakowskiego. „Armia konna” ukazywała brutalność Armii Czerwonej podczas wojny polsko-bolszewickiej, co spotkało się z ostrą krytyką ze strony Budionnego, choć dzięki ochronie Gorkiego książka uniknęła cenzury i została przetłumaczona na inne języki.

W czasach stalinowskich prześladowań, mimo wcześniejszych sukcesów, Babel przestał wydawać swoje dzieła. Odwiedzał jednak rodzinę we Francji i Belgii między 1928 a 1935 rokiem, a w 1935 przemawiał na Międzynarodowym Kongresie Pisarzy w Obronie Kultury w Paryżu. Po powrocie do ZSRR współpracował z Siergiejem Eisensteinem przy filmie „Łąki Bieżyńskie”. Swój ostatni okres życia spędził w Moskwie z Antoniną Pirożkową, z którą miał córkę.

16 maja 1939 roku NKWD aresztowało Babla podczas „Wielkiego Terroru”. Podczas przeszukania jego mieszkania zniknęło wiele rękopisów. Został oskarżony o szpiegostwo i antyrządową działalność, a 26 stycznia 1940 skazano go na śmierć, a wyrok wykonano następnego dnia. Uważa się, że został zabity przez Wasilija Błochina, związanego również z egzekucjami katyńskimi. Jego ciało zostało skremowane na Cmentarzu Dońskim, a prochy pochowane nieoznaczenie. Pośmiertnie zrehabilitowano go 18 grudnia 1954 roku, a od 1956 jego twórczość ponownie wkroczyła do literatury rosyjskiej. Jego bliskie relacje z Jewgieniją Gładun-Chajutiną, żoną Nikołaja Jeżowa, miały go chronić podczas Wielkiej Czystki, ale ich zakończenie przyczyniło się do jego zagłady.