Jak napisać książkę fantasy?

Jak zacząć pisać książkę fantasy?

Zanim na poważnie zaczniemy pisać własną powieść, ważne jest, by zapoznać się z dużą ilością różnorodnej literatury fantasy i dobrze wyczuć granicę pomiędzy nią a fantastyką naukową. Klasyczne pozycje i te pisane przez współczesnych twórców różnią się znacznie od siebie stylem narracji, sposobem kreacji bohaterów czy używanym językiem. Poprzez czytanie innych dzieł można znaleźć inspiracje i wstępnie ukierunkować własne pomysły, zdecydować, czy woli się tworzyć w stylu high czy dark fantasy, a także zapoznać się z najczęstszymi elementami fantastycznymi w literaturze.

Jeżeli masz jakiś motyw przewodni, którego nie możesz się pozbyć z głowy – to bardzo dobry początek. Wielu pisarzy w wywiadach podkreśla, że najważniejsza w stworzeniu własnej książki fantasy jest wena. Oczywiście, ma ona okresy większego lub mniejszego natężenia, jednak warto zapisywać sobie pomysły, wpadające do głowy na przykład podczas wykonywania codziennych czynności czy podczas pracy nad innym momentem powieści – może przydadzą się później? Ważna jest konsekwencja w działaniu, ponieważ ciągłe odraczanie pracy nad powieścią znacznie utrudnia jej ponowne podjęcie. Wielu autorów w wywiadach podkreśla potrzebę odcięcia się się od rozpraszających bodźców z zewnątrz. Niektórzy pisarze lubią przygotowywać swoją powieść w ciszy, inni wolą pracować w stymulującym otoczeniu, aby z obserwacji czerpać inspirację. To jest kwestia indywidualna, którą warto rozważyć u siebie, by potem wygospodarować przestrzeń sprzyjającą twórczej pracy.

Jeżeli masz pomysł na użycie zagadnienia wymagającego specjalistycznej wiedzy z danej dziedziny, którą się w życiu codziennym nie zajmujesz, potrzebne jest poszukanie informacji na ten temat albo skontaktowanie się ze specjalistą w interesującym cię obszarze nauki. Dowiedzenie się, w jaki sposób działa dane zagadnienie, jest potrzebne, by przedstawiana przez nas sytuacja wyglądała realistycznie dla czytelnika. Trzeba jednak zachować umiar w jej prezentowaniu w książce – niezależnie od tego, jak ciekawa okaże się dla autora, nie powinna przysłonić całej historii, ale stanowić dla niej raczej tło. 

Wielu autorów ma aspiracje, by już na samym początku swojej literackiej drogi stworzyć dzieło życia (lub przynajmniej dzieło na miarę nagrody Zajdla). Takie podejście jest bardzo ambitne, jednak może prowadzić do szybkiego wypalenia się i nadmiernego krytycznego oceniania powstającego właśnie dzieła. Warto dać sobie czas na eksperymentowanie oraz, przede wszystkim, nie porzucać istniejących pomysłów i nadawać im pełny kształt – zdobywa się dzięki temu cenne doświadczenie w pisaniu oraz szlifuje swoje umiejętności. Może warto nie zaczynać od pisania całej powieści, tylko na przykład kilku opowiadań osadzonych w uniwersum? Pozwala to na przemyślenie charakteru postaci czy sprawdzenie potencjału pomysłu, który zawsze można potem rozwinąć. Jeśli jednak decydujemy się od razu na długą formę, warto orientacyjnie ustalić sobie planowaną liczbę rozdziałów, by łatwiej było rozplanować wydarzenia.

Jak stworzyć świat fantasy?

Przede wszystkim warto najpierw przeczytać uniwersalne porady jak napisać książkę, należy jednak mieć na uwadze, że literatura fantasy zwiększa możliwości pisarza w wielu rozwiązaniach. Stworzenie ram świata fantasy na samym początku pracy nad książką jest szalenie istotne, ponieważ ma wpływ na całokształt dalszej pracy. Na początku należy zadać sobie pytanie: na czym opiera się fantastyczność stworzonego przez nas świata? Czy istnieje w nim magia, a jeśli tak, to jakie są jej ograniczenia? Może być integralną częścią świata, naturalnym komponentem wykorzystywanym przez bohaterów w granicach możliwości. A może została ograniczona tylko do pewnych bardzo konkretnych sytuacji albo postaci? Wyobraź sobie świat, w którym za pomocą magii można w zasadzie dokonać wszystkiego – i raczej na początku wystrzegaj się takich reguł, o ile nie jesteś w stu procentach pewien, jak poprowadzić fabułę, aby wydarzenia rozwinęły się w ten, a nie inny sposób. Czytelnicy bardzo łatwo wyłapują zbyt proste rozwiązania i niedociągnięcia fabularne, chyba że zdecydujesz się na zastosowanie konwencji onirycznej. Warto, aby twój świat wyróżniał się na tle innych jakąś unikalną cechą, o ile świadomie nie nawiązujesz do klimatu klasycznych opowieści fantasy. Jeśli osadzisz fabułę w czasach średniowiecza, pamiętaj, by nie wprowadzać elementów niemożliwych do zrealizowania w tamtym okresie – chyba że masz pomysł, w jaki sposób wyjaśnić, że ich powstanie było w ogóle możliwe. Oczywiście, jeśli masz ochotę, możesz nadać swojemu światu elementy całkowicie odróżniające go od innych światów – oryginalny język, system wierzeń czy artefakty stworzone przez autora będą wielkim atutem, jeśli chodzi o kreację świata. Krótka historia rozwoju czy upadku świata też może mieć duże znaczenie dla wydarzeń dotykających głównych bohaterów.

Kolejnym, bardzo przydatnym elementem jest stworzenie mapy świata przedstawionego, zwłaszcza jeśli twoje dzieło opiera się na motywie podróży. Co więcej, warto żeby mapa pokrywała się z realnie istniejącymi ograniczeniami topografii terenu. Im bardziej zaawansowana to będzie kraina, tym większym ułatwieniem będzie stworzenie choćby poglądowego zarysu przestrzeni. Jeśli budujesz własne uniwersum, czytelnik siłą rzeczy będzie musiał wyobrażać sobie trasę podróży bohaterów przeżywających swoje przygody. Stworzenie mapy ułatwi mu śledzenie na bieżąco ich losów, a tobie umożliwi łatwiejsze zaplanowanie przygód bohaterów, trasy wędrówki czy wyzwań, z jakimi będą się musieli zmierzyć po drodze. Warto mieć na uwadze, że przemieszczanie się bohaterów w danym terenie musi być rzeczywiście możliwe i zawierać odpowiedni czas oraz zasoby, aby tego dokonać. Poszczególnym krainom i obiektom warto nadać nazwy, by były łatwiej rozpoznawalne i łatwiejsze do zapamiętania.

Jak stworzyć bohaterów fantasy?

Literatura fantasy posiada wiele ras i gatunków istot stworzonych w oparciu o mitologię, opowieści ludowe czy szeroko pojetą popkulturę. Pamiętaj, że w literaturze klasyczne rasy ewoluują, wiele z nich doczekało się już przeróżnych przedstawień, niekiedy ze sobą sprzecznych (jak np. wampiry). To powinno być o tyle dla ciebie istotne, że warto przypisać wykorzystywanym przez siebie grupom bohaterów pewne cechy i trzymać się ich konsekwentnie. Oczywiście poszczególni bohaterowie powinni różnić się od siebie! Chodzi tylko o sytuację, by jasno rozgraniczyć, gdzie kończy się jedna grupa, gdzie zaczyna kolejna, a także kto i z jakich powodów może przynależeć do kilku z nich (o ile przewidujesz taką ewentualność). Ważne są też interakcje pomiędzy nimi, a sytuacja społeczno-polityczna może mieć znaczenie wraz z późniejszym rozwojem fabuły, dlatego warto przygotować ją już na początku pracy nad książką fantasy. 

Jeśli chodzi o głównego bohatera, już na samym początku trzeba zadać sobie pytanie o sposób narracji użyty w naszej opowieści. Bardziej sprawdzi się narracja auktorialna czy narracja behawioralna? Czy będziemy ukazywać uczucia i emocje protagonisty bezpośrednio o nich pisząc, czy raczej czytelnik powinien sam wyciągać wnioski na podstawie jego działań? A jeśli bohaterów jest wielu, to czy będziemy prezentować świat również z ich perspektywy, czy będziemy zdobywali wiedzę o ich działaniach razem z głównym bohaterem?

Antagonista będzie przewodnikiem po stworzonym świecie, dlatego nie może być „chodzącym ideałem”, radzącym sobie z każdą trudną sytuacją bez problemu – taka postać jest przewidywalna i szybko potrafi znudzić czytelnika. Reakcje bohatera powinny być realistyczne i adekwatne do tego, jaką wiedzę o nim umieściliśmy wcześniej w opowieści. Warto  pozostawić mu potencjał na rozwój emocjonalny czy zmianę poglądów w zderzeniu z wydarzeniami, których doświadcza. Ponadto można zachować wiedzę o jego przeszłości w niewiedzy dla czytelnika, by potem w odpowiednim momencie użyć jej do rozwoju fabuły. Jeśli operujemy wieloma rasami w pisanej przez nas opowieści fantasy, warto zastanowić się nad umiejętnościami czy atrybutami odpowiadającym każdej z nich (w końcu z jakiegoś powodu je wprowadzamy), jednak poszczególni bohaterowie powinni mieć swój unikalny charakter i nie stanowić stereotypowych reprezentacji własnego gatunku. Poświęćmy im wystarczająco dużo miejsca w powieści, by ich przedstawienie wniosło do naszej historii coś nowego i pozwoliło czytelnikowi na ich łatwą identyfikację w każdym miejscu powieści. Powinniśmy się też wystrzegać łatwego podziału bohaterów na jednoznacznie „dobrych” i „złych”, ponieważ, jak wiadomo, takie rozgraniczenie w naturze nie istnieje, a wiele działań podjętych przez bohaterów może być wyjaśnionych poprzez wiedzę o ich dotychczasowych przeżyciach. Warto też, by bohaterowie nie wychodzili z każdej przygody w zasadzie bez szwanku, ponieważ obniża to napięcie podczas lektury książki, a znudzenie czytelnika może przełożyć się na porzucenie naszej opowieści. 

Praca nad własną książką fantasy jest niewątpliwie trudnym zajęciem, jednak powinna przede wszystkim wiązać się z przyjemnością i twórczym podekscytowaniem, więc nie zrażaj się trudnościami. Wielu autorów nie docenia swoich wczesnych dzieł, uważając je za niedopracowane lub nieidealne. Są one jednak widocznym dowodem wielkiej wyobraźni i rozwoju warsztatu literackiego, który tak jak każdą inną umiejętność należy ćwiczyć poprzez praktykę. Pozwól sobie na eksperymentowanie, możliwość popełnienia błędów, szukanie nowych rozwiązań czy tworzenie wielu różnych pomysłów – to właśnie prowadzi do rozwinięcia się jako pisarz i wyrobienia własnego stylu.