11 maja 2021

Impresjonizm w literaturze. Czym właściwie charakteryzuje się ten kierunek?

3 min

Impresjonizm kojarzony jest przede wszystkim z malarstwem. Okazuje się jednak, że ten powstały na gruncie sztuk plastycznych kierunek został z czasem przeniesiony również do świata literatury. Na czym polega impresjonizm w literaturze? Jakie są jego cechy charakterystyczne? Podpowiadamy!

Na czym polega impresjonizm w literaturze?
Impresjonizm w literaturze: cechy
Impresjonizm – przykłady w literaturze
Impresjonizm w literaturze polskiej: przedstawiciele

Na czym polega impresjonizm w literaturze?

Co to jest impresjonizm w literaturze? Podobnie jak w przypadku malarstwa, impresjonizm literacki wcale nie musi być wiernym odzwierciedleniem rzeczywistości. Czytelnik patrzy na rzeczywistość oczami bohaterów/podmiotu lirycznego. Definicja impresjonizmu w literaturze podkreśla natomiast znaczenie poznania za pomocą zmysłów, opisu doświadczeń bohaterów literackich oraz ich psychicznych przeżyć. Impresjonizm, jako kierunek w literaturze zaczął być popularny po tym, jak na stałe zagościł w malarstwie. Największe zainteresowanie impresjonizmem literackim wyraźnie widać na początku XX wieku.

Impresjonizm w literaturze: cechy

Jakie są podstawowe cechy impresjonizmu w literaturze? Przede wszystkim – skupienie na świecie wewnętrznych przeżyć bohatera. Literatura impresjonistyczna nie ma na celu obiektywizmu, wręcz przeciwnie, jednym z jej wyróżników jest subiektywizm – czytelnik obserwuje świat z perspektywy bohaterów. Co więcej, w prozie impresjonistycznej fabuła nie musi składać się z postępujących po sobie zdarzeń. Konstrukcje utworów impresjonistycznych bardzo często mają fragmentaryczny charakter, wpływający na sposób obcowania z lekturą. Jedno zdarzenie wcale nie musiało wynikać z innego. Można zaryzykować stwierdzenie, że niektóre utwory z nurtu impresjonizmu przypominały po prostu worek z konkretnymi epizodami fabuły. Dodatkowo, dla literatury impresjonistycznej, podobnie jak w przypadku malarstwa, ogromne znaczenie ma próba stworzenia odpowiedniego klimatu/aury. Literatura impresjonistyczna miała za zadanie zatrzymać konkretne wzruszenie/przeżycie.
Zobacz także: Jakie znaczenie ma alegoria w literaturze?

Impresjonizm – przykłady w literaturze

Jako przykłady impresjonizmu w literaturze może posłużyć jeden z najważniejszych tytułów światowej literatury, czyli powieść „W poszukiwaniu straconego czasu” Marcela Prousta. Do czołowych przedstawicielek impresjonizmu w literaturze światowej należała również wybitna pisarka – Virginia Woolf oraz francuski poeta Paul Velarine.

Impresjonizm w literaturze polskiej: przedstawiciele

Impresjonizm w literaturze polskiej to kwestia, która zdecydowanie zasługuje na bliższe poznanie. Polski impresjonizm jest nierozerwalnie związany z okresem Młodej Polski i funkcjonował w świecie sztuki razem z ekspresjonizmem w literaturze. Do najwybitniejszych polskich poetów działających w nurcie impresjonistycznym należą, między innymi, Leopold Staff. Sztandarowym przykładem młodopolskiego impresjonizmu jest jego wiersz „Deszcz jesienny”. Ponadto, wśród polskich twórców impresjonistycznych należy wymienić również Kazimierza Przerwę – Tetmajera oraz Jana Kasprowicza.