Zygmunt Jan Rumel - sylwetka autora

Zygmunt Rumel, znany polski dowódca wojskowy i komendant VIII Okręgu Wołyń BCh, a także oficer Armii Krajowej, zasłynął również jako poeta. Jest autorem poematu "Rok 1863" oraz wiersza "Dwie matki". Jego pierwsze poetyckie próby zostały opublikowane w 1934 roku w szkolnym piśmie. Choć jego wiersze, poza poematem "Pieśń" opublikowanym w czasopiśmie "Droga Pracy", często lądowały w szufladzie, zyskały uznanie na jednym ze spotkań poetyckich w okupowanej Warszawie. Leopold Staff po zapoznaniu się z twórczością Rumla powiedział jego matce, Annie Rumlowej: „Niech pani chroni tego chłopca, to będzie wielki poeta”.

Rękopisy Rumla przetrwały dzięki heroicznej postawie jego żony, która niosła je przez powstanie warszawskie jako sanitariuszka, przechowując je w rodzinnej „walizce Rumlów”. Wybór jego twórczości, dokonany przez Annę Kamieńską, ukazał się pośmiertnie w 1975 roku i zyskał wysoką ocenę krytyków, w tym Jarosława Iwaszkiewicza, który podkreślał oryginalność umysłu i talentu Rumla. Bożena Gorska zauważa, że poezja Rumla nosi wyraźne wpływy twórczości Juliusza Słowackiego i Cypriana Kamila Norwida. Rumel nie poddał się modnym wtedy nurtom awangardowym, chociaż w jego językowych poszukiwaniach (metafory, słowotwórstwo, rymy) można dostrzec wpływy Staffa i Leśmiana. Czerpiąc inspiracje ze szkoły ukraińskiej romantyków, jego poezja odwołuje się do lokalnego kolorytu, a także zawiera rutenizmy i rusycyzmy. Tematyka historyczna, jak w poemacie "Rok 1863", pojawia się często w jego dziełach, nadając im głęboki kontekst.