11 maja 2021

Ekspresjonizm w literaturze. Co charakteryzuje ten kierunek literacki?

3 min

Ekspresjonizm to, podobnie jak impresjonizm, kierunek który przede wszystkim jest kojarzony z malarstwem. Tymczasem, na początku XX wieku ekspresjonizm zagościł również w europejskiej literaturze. Jakie są podstawowe cechy ekspresjonizmu w literaturze? Jakie są przykłady wykorzystania perspektywy ekspresjonistycznej w pisarstwie? Czytaj dalej!

Co to jest ekspresjonizm w literaturze?
Ekspresjonizm w literaturze: cechy
Ekspresjonizm w literaturze: przykłady
Ekspresjonizm w literaturze polskiej: przedstawiciele

Co to jest ekspresjonizm w literaturze?

Definicja ekspresjonizmu w literaturze kładzie bardzo duży nacisk na ukazywanie świata wewnętrznych przeżyć bohaterów. Pisarze tworzący w duchu ekspresjonizmu często bardzo duży nacisk kładą na duchowość, przeciwstawiając ją zamiłowaniu do rzeczy materialnych. W dziełach literackich ekspresjonistów pierwsze skrzypce grał sposób wyrazu doznań, wzruszeń, przeżyć bohatera. W związku z tym, sama konstrukcja utworu schodziła na dalszy plan i była podporządkowana wewnętrznemu życiu bohaterów literackich.

Zobacz także: Czym jest alegoria w literaturze?

Ekspresjonizm w literaturze: cechy

Cechą charakterystyczną ekspresjonizmu literackiego była charakterystyczna konstrukcja bohatera, który bardzo często był stawiany przez dużymi wyzwaniami, wymagającymi od niego siły charakteru i określonego zachowania. Ponadto, ekspresjonizm bardzo często, chcąc podkreślić odczucia i doświadczenia bohaterów, korzystał z hiperboli (przesady), czyli środka stylistycznego, którego (jak sama nazwa wskazuje) cechą jest wyraźna przesada w określaniu osób/rzeczy/wydarzeń itp. W literaturze ekspresjonistycznej wyraźnie da się zauważyć zapędy pouczające i dydaktyczne. W celu zintensyfikowania siły wyrazu, twórcy ekspresjonistyczni, poza hiperbolą, posługiwali się również groteską, czyli łączeniem kontrastowych elementów, mającym w praktyce na celu zakrzywienie rzeczywistości. W ekspresjonizmie ważne było wykorzystywanie takich środków wyrazu, które w najlepszy sposób pozwoliłyby oddać odczucia postaci literackich.

Zobacz także: Na czym polega impresjonizm w literaturze?

Ekspresjonizm w literaturze: przykłady

Jakie dzieła można uznać można uznać za najważniejsze przykłady ekspresjonizmu w literaturze? W ekspresjonizmie europejskim warto zwrócić uwagę przede wszystkim na ekspresjonistyczną poezję w wykonaniu Georga Trakla. Poza tym, do grona przedstawicieli ekspresjonizmu w literaturze należy zaliczyć takie nazwiska, jak: Max Brod czy Bertolt Brecht. Trzeba zaznaczyć, że sam prąd, jakim jest literacki ekspresjonizm powstał i rozwinął się w literaturze niemieckiej i to właśnie w Niemczech cieszył się największym zainteresowaniem.

Zobacz także: Co to jest parabola w literaturze?

Ekspresjonizm w literaturze polskiej: przedstawiciele

Ekspresjonizm w polskiej literaturze, podobnie jak impresjonizm, zaczął cieszyć się bardzo dużą popularnością w okresie Młodej Polski. Zainteresowanie ekspresjonizmem w tym czasie stało się zupełnie naturalną konsekwencją kontestacji ówczesnej kultury, cywilizacji oraz założeń pozytywistycznych. Do czołowych twórców polskiego ekspresjonizmu w literaturze należeli: Jan Kasprowicz, Stanisław Wyspiański, Bruno Schulz, Tadeusz Miciński oraz Stanisław Przybyszewski.