Związki frazeologiczne w literaturze. Co warto wiedzieć na ich temat?

Co to jest związek frazeologiczny?

Co to są związki frazeologiczne? Najprościej wyjaśniając, za związek frazeologiczny uważa się wyrażenie, zlepek wyrazów itp., którego znaczenie jest inne, niż można by było odczytywać dosłownie, na bazie analizy poszczególnych wyrazów. Oznacza to, że związki frazeologiczne i ich znaczenia są interpretowane kulturowo. Jeżeli dane wyrażenie ma być związkiem frazeologicznym, jego treść musi być prawidłowo interpretowana i znana przez użytkowników języka. 

Istnieje kilka podziałów związków frazeologicznych. Jednym z podstawowych podziałów jest podział na związki luźne, stałe i łączliwe. Podział ten wprowadził Stanisław Skorupka, językoznawca, bazując na intensywności powiązań pomiędzy wyrazami. 

Zobacz także: Literatura – katastrofizm w utworach literackich. Gdzie znajdziesz najważniejsze przykłady tego motywu?

Jaką funkcję pełnią związki frazeologiczne?

Wiesz już, jak rozpoznać związki frazeologiczne, ale czy potrafisz wskazać podstawowe powody ich stosowania? Najczęściej związki frazeologiczne z literatury i języka codziennego mają na celu ubogacić wypowiedź danej osoby. Nie zawsze jest się w stanie wyrazić słowami pełną treść przekazu – wykorzystanie związków frazeologicznych może być ku temu pomocne. Jednocześnie, związki frazeologiczne w bardzo ciekawy sposób ubogacają język, sprawiając, że staje się ciekawszy i bardziej zróżnicowany oraz podkreślają jego ładunek kulturowy. 

Zobacz także: Sentymentalizm – przykłady w literaturze. Podpowiadamy, w jakich utworach literackich możesz zauważyć ten kierunek. 

Znane związki frazeologiczne: przykłady

Jakie są najbardziej popularne przykłady związków frazeologicznych, które na stałe zapisały się w języku polskim?

• Pięta Achillesa, pięta achillesowa. Czuły punkt, coś, w czym nie jest się najlepszym. Przykład: matematyka to moja pięta Achillesa.
• Pluć sobie w brodę. Żałować, wyrzucać sobie coś. Przykład: pluję sobie w brodę, że nie poszłam na ten kurs.
• Mieć z kimś na pieńku. Mieć konflikt, spór lub zatarg. Przykład: Beata i Monika mają ze sobą na pieńku.
• Drzeć z kimś koty. Kłócić się, awanturować. Przykład: Paweł drze koty z Bartkiem o ten młotek.
• Leżeć plackiem. Lenić się, nic nie robić. Przykład: Michał zamierza na wakacjach leżeć plackiem.

Na przykładach tych związków frazeologicznych widzisz, że ich znaczenie nie może być odczytywane odczytane wprost. To, co znaczą związki frazeologiczne wynika z ich ustalonego społecznie charakteru.

Źródłem związków frazeologicznych często jest literatura oraz historia. Przykład związku frazeologicznego pochodzącego z literatury to „walka z wiatrakami” – wyrażenie interpretuje się, jako walkę z góry skazaną na przegraną, a sam frazeologizm jest związany z powieścią „Don Kichot” Miguela Cervantesa, w której główny bohater – błędny rycerz Don Kichot, próbuje walczyć z wiatrakiem, uznając go za olbrzyma.

Dlaczego warto stosować we współczesnym języku związki frazeologiczne?

Stosowanie związków frazeologicznych w codziennym języku oraz języku literackim sprawia, że cała wypowiedź staje się bardziej obrazowa i sugestywna. Frazeologizmy nadają językowi specyficznego charakteru, jednocześnie podkreślając jego wspólnotowy charakter – w końcu ich znaczenie mogą prawidłowo zinterpretować przede wszystkim te osoby, które posługują się danym językiem dość sprawnie. Ucząc się nowego języka często trzeba się nauczyć sposobu odczytywania poszczególnych frazeologizmów.