Czym jest motyw ars moriendi w literaturze?

Ars moriendi: co to znaczy?

Ars bene moriendi to wyrażenie pochodzące z języka łacińskiego, które na polski można przetłumaczyć, jako sztukę dobrego umierania. Jako motyw, ars moriendi pojawiał się przede wszystkim w kulturze i sztuce epoki średniowiecza, która była nierozerwalnie związana z tematem śmierci. W średniowieczu literatura skupiała się przede wszystkim na motywach religijnych, jednocześnie niewiele miejsca poświęcając sprawom doczesnym. Nie oznacza to jednak, że nie był popularny również w literaturze późniejszych epok. Jednocześnie należy zaznaczyć, że sam motyw był nierozerwalnie związany z wiarą chrześcijańską i zainteresowaniem życiem wiecznym.

Na czym polega motyw ars moriendi?

Wiesz już, co oznacza ars moriendi, ale czy potrafisz wyjaśnić na czym polega ten motyw? Ars moriendi w literaturze realizowano przede wszystkim podając „przepisy” na to, jak powinna wyglądać śmierć człowieka i jak umierający ma się do niej przygotować, żeby faktycznie była dobra. W utworach wykorzystujących motyw ars moriendi autorzy często dzielili się z czytelnikami gotowymi rozwiązaniami dotyczącymi sposobu postępowania osoby umierającej, które miały jej zapewnić miejsce w niebie. Tego rodzaju utwory często przedstawiały również okolicznościowe modlitwy, pożądane schematy zachowań itp. Innymi słowy, utwory ars moriendi pokazywały wzorzec dobrej śmierci, odnosząc się jednocześnie do wiary chrześcijańskiej. 

Warto zwrócić uwagę na to, że ars moriendi jako motyw wykorzystywano nie tylko w literaturze. Wręcz przeciwnie, sceny przedstawiające sztukę umierania były również popularnym tematem obrazów i rycin, umieszczanych, na przykład w kościołach lub jako ilustracje do utworów literackich.

Ars moriendi: przykłady

W jakim utworze motyw ars moriendi jest szczególnie dobrze widoczny? Pojawia się on na przykład w średniowiecznym dialogu nieznanego autorstwa – „Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią”. Poza tym, opis dobrej śmierci można znaleźć również w średniowiecznej „Pieśni o Rolandzie” – rycerz, mimo że umiera, zadbał o odpowiednie przygotowanie, głównie duchowe. Roland zresztą bohatersko ginie w obronie wiary.