Po jakie książki Stanisława Lema warto sięgnąć?

Kolejność chronologiczna książek Stanisława Lema

Stanisław Lem debiutował zbiorem opowiadań o tematyce wojennej i fantastyczno-naukowej w czasopismach literackich. Pierwszą napisaną przez pisarza książką był „Szpital Przemienienia”, ukończony w 1948. Zażądano jednak od autora dwóch kolejnych książkowych kontynuacji i wydanie ich dopiero w formie trylogii. Całość ukazała się więc w 1955 roku jako „Czas nieutracony”.

Stanisław Lem miał szczęście w swoim otoczeniu do osób obracających się w kręgach naukowych oraz literackich, u których znalazł motywację do podjęcia się pisania książek science-fiction. Za ich namową napisał w krótkim czasie powieść „Astronauci”. Debiut książkowy Lema z 1951 roku okazał się bestsellerem, wielokrotnie wznawianym. 

Wymienienie wszystkich książek Stanisława Lema mija się z celem, ponieważ wraz z opublikowanymi listami oraz zbiorami opowiadań jest ich ponad sześćdziesiąt! Jednak najważniejsze powieści Stanisława Lema w kolejności chronologicznej to: „Obłok Magellana”, „Eden”, „Pamiętnik znaleziony w wannie”, „Powrót z gwiazd”, „Solaris”, „Niezwyciężony”, „Głos Pana”, „Wizja lokalna”, „Pokój na Ziemi”. Stanisław Lem stworzył również wiele cykli opowiadań fantastycznonaukowych. Najważniejsze książki w kolejności chronologicznej to: „Dzienniki gwiazdowe”, „Bajki robotów”, „Cyberiada”, „Opowieści o pilocie Pirxie”. 

Lem jest autorem zbiorów esejów, felietonów i publicystyki literackiej. Najważniejsze dzieła chronologicznie to: „Summa technologiae” (uznawany za jeden z najważniejszych tekstów autora), „Filozofia przypadku”, „Fantastyka i futurologia” , „Rozprawy i szkice”. Powstało również wiele biografii Stanisława Lema, przybliżających tę niesamowitą postać, opowiadających o jego relacjach w życiu prywatnym i twórczości. Jeśli chcesz lepiej zrozumieć fenomen tego pisarza i dowiedzieć się  skąd czerpał inspirację do swoich wizjonerskich pomysłów, warto sięgnąć właśnie po nie.

Etapy twórczości Stanisława Lema

Patrząc na wybrane książki Stanisława Lema wymienione chronologicznie, można zauważyć, że jego twórczość przechodziłą pewne etapy, zanim przerodziła się w dojrzałe powieści tworzone u szczytu kariery. Zaczął pisać swoje dzieła w czasach ścisłej cenzury i musiał dostosować się do oczekiwań władzy. Umożliwiało mu to tworzenie wbrew niekorzystnym warunkom wydawniczym i rozwijanie swojego talentu literackiego, a zważywszy, że była to jego jedyna praca – także utrzymanie się.

Wczesne książki Lema zawierają wątki krzepiące, pełne nadziei i wiary w możliwości człowieka. Później przyszedł czas na parodie oraz pastisze dotyczące świata i literatury.

W 1956 w Polsce zapanowała większa swoboda pisarska, a kolejne utwory science fiction Stanisława Lema święciły triumfy na arenie międzynarodowej. Pisał teksty zarówno utrzymane w stylu realistycznym, jak i groteskowym, które zostały przetłumaczone na wiele języków  Z jednej strony tworzył kochane przez czytelników książki o charakterze humorystycznym, z drugiej coraz więcej miejsca poświęcał zagadnieniom psychologicznym i filozoficznym w poważnej fantastyce naukowej. Wtedy właśnie powstały „Solaris”, „Powrót z gwiazd” i „Cyberiada”, uważane przez samego autora i krytyków za jego najlepsze powieści. Jego książki filozoficzne w przystępnej dla czytelnika formie są niezrównane! Stanisław Lem w biegiem czasu oddawał się coraz bardziej swojej pasji, czyli pisaniu futurystycznych rozważań naukowych. Jego eseje są przyjmowane równie dobrze, co powieści. Od roku 1989 zaprzestał pisania beletrystyki, by poświęcić się temu zajęciu. 

Tematyka książek Stanisława Lema

Lem to jeden z najbardziej znanych pisarzy science-fiction nie tylko w Polsce, ale także w skali międzynarodowej. Powieści science-fiction Stanisława Lema dowodzą jego bardzo dużej wiedzy na tematy naukowe oraz wizjonerskiej kreatywności. Pomimo że oczywiście nie wszystkie jego przewidywania sprawdziły się w przyszłości, to potrafił wiele odgadnąć na temat kierunku rozwoju nowych technologii oraz prawidłowo nakreślić zagrożenia wiążące się z nimi. Jednak pod warstwą technologicznych nowinek w twórczości Stanisława Lema kryje się przede wszystkim pytanie o kondycję psychiczną ludzi i zakamarki ich umysłu – lęki, nadzieje, motywacje. Jego powieści słyną z bardzo uniwersalnego przesłania oraz rozważań na temat kondycji i natury ludzkiej.

Literatura fantastyczna Stanisława Lema oraz jego eseje naukowe często poświęcone są zagadnieniom socjologicznym, stosunkom  międzyludzkim, kontaktom z obcymi cywilizacjami, wpływowi człowieka na ekosystem i Wszechświat.

Najlepsza książka Stanisława Lema

Ranking powieści Stanisława Lema byłby bardzo trudny do zrealizowania. Jego twórczość porusza tak wiele ważnych tematów, że wybranie pozycji lepszych niż inne to zadanie karkołomne! Mimo to jednak na wymienione niżej książki warto zwrócić szczególną uwagę.

Najsłynniejszą powieścią Stanisława Lema jest niewątpliwie „Solaris”. Pracujący w kosmosie psycholog trafia na planetę otoczoną dziwną materią. Mówi się, że  posiada ona inteligencję i potrafi wpływać na myśli naukowców. Pracownicy stopniowo popadają w szaleństwo, a starcie z zakamarkami ludzkiego umysłu okazuje się trudnym doświadczeniem. Na podstawie tej książki Lema powstał film „Solaris”. Pomimo dużych zmian w fabule zyskał ogromną popularność, ale warto przede wszystkim sięgnąć po powieść, gdyż regularnie trafia ona na listy książek science-fiction wartych przeczytania!

NIesamowicie ciekawe są również książki opowiadające o przygodach Ijona Tichy’ego, wydane w wielu tomach, chociażby „Dziennikach gwiazdowych”. Ten międzygwiezdny podróżnik przemierza kosmos, a dzięki swojemu sprytowi i odważnej postawie często wychodzi z różnorodnych kłopotów bez szwanku. Angażuje się również w spory dyplomatyczne powstałe między mieszkańcami kosmosu. Film na podstawie tej książki Stanisława Lema, „Kongres”, to połączenie tradycyjnego filmu i animacji. 

„Bajki robotów” to książki Stanisława Lema wzorowane na mitach, wierzeniach i ludowych opowieściach. Połączenie futurystycznych motywów, elementów bajki i rozważań moralnych okazało się dziełem ponadczasowym, które zachwyca do dziś.

Warto sięgnąć także po debiutancką powieść, „Astronautów”. Akcja rozgrywa się na początku XXI wieku. Upada ostatnie ziemskie państwo kapitalistyczne. Mieszkańcy Ziemi pozbyli się najważniejszych problemów społecznych, takich jak nierówność, głód i ubóstwo.Zakończono wojny i panuje powszechny dobrobyt. Nagle odnaleziona zostaje paczka pozaziemskiego pochodzenia, zawierająca wiadomość z Wenus. Jak to wpłynie na ich sytuację?

„Cyberiada” to kolejny warty uwagi cykl opowiadań. Główni bohaterowie, a zarazem wielcy konstruktorzy Trurl i Klapaucjusz prowadzą warsztat kosmiczny i ciągle ze sobą rywalizują. Starają się przestrzegać etosu dobrej pracy i zrobić coś więcej dla swojego otoczenia, przez co często popadają w kłopoty. Są to opowieści, dykteryjki, zabawne, prześmiewcze, ale jednocześnie w każdej z nich czytelnik odnajduje mnóstwo refleksji.

Najważniejszym dziełem Lema z zakresu literatury naukowej jest niewątpliwie „Summa technologiae,” gdzie autor kreśli futurystyczną wizję rozwoju cywilizacji, człowieczeństwa, podboju kosmosu i kondycji ludzkiej psychiki. Zyskało ono ogromne uznanie i do dziś dowodzi, jak wizjonerskim człowiekiem był sam pisarz. Jego książki filozoficzne do dziś są niezrównane!

O geniuszu Stanisława Lema może również świadczyć fakt, że napisał recenzje nieistniejących książek („Doskonała próżnia”), a także wstępy do nieistniejących dzieł („Wielkość urojona”). Sam autor bardzo krytycznie podchodził do swojej twórczości. z perspektywy czasu uważał, że jego początkowe książki nie były zbyt dobre i blokował wznawianie wydań niektórych z nich („Astronauci”, „Obłok Magellana”, „Czas nieutracony”).