18 lipca 2022

Motyw anioła w literaturze. W jakich utworach można go znaleźć?

3 min

Motywy literackie niejedno mają imię. Do najczęściej wykorzystywanych należy nieszczęśliwa miłość w literaturze, która jest inspiracją dla wielu twórców, niezależnie od epoki, w której żyli, czy motyw matki, powszechnie realizowany na przykład przez lektury szkolne. Do popularnych motywów literackich można śmiało wykorzystać również motyw anioła, pojawiający się zarówno w literaturze popularnej, jak i w Biblii czy tekstach kultury. W dzisiejszym wpisie przedstawimy przykłady jego zastosowania. Zapraszamy do dalszego lektury!

Czym jest motyw anioła?
Motyw anioła w Biblii
Anioł w literaturze współczesnej – fantastyka przede wszystkim!
Motyw anioła w tekstach kultury

Czym jest motyw anioła?

Motyw anioła w sztuce i literaturze jest wykorzystywany na wiele różnych sposobów. Często stanowi nawiązanie do konkretnych wydarzeń lub motywów religijnych. Anioł występuje na przykład w roli opiekuna człowieka, chroniącego go przed nieszczęściami, czyli jako tzw. anioł stróż. Anioł w literaturze i kulturze nie zawsze jest jednak postacią, którą znamy z przekazów biblijnych i religijnych – nieskazitelną i bezgrzeszną. Czasami aniołowie przedstawiani są jako istoty bardzo podobne ludziom, z takimi samymi słabościami. Innymi słowy – motyw anioła w książkach i filmach jest różny, a prezentowany obraz nie zawsze zgadza się z informacjami, które czerpiemy z Biblii.

Motyw anioła w Biblii

Motyw anioła w Biblii pojawia się między innymi w Apokalipsie św. Jana – siedem aniołów za pomocą siedmiu trąb oznajmia nadchodzący koniec świata. Maryja, matka Jezusa, informację o tym, że powije na świat Zbawiciela, również otrzymała od anioła – archanioła Gabriela. Anioł pojawił się także we śnie św. Józefa, nakazując mu ucieczkę do Egiptu. W skrócie: biblijni aniołowie najczęściej pełnili rolę łącznika pomiędzy Bogiem a ludźmi.

Anioł w literaturze współczesnej – fantastyka przede wszystkim!

Motyw kobiety anioła lub mężczyzny anioła bardzo często jest wykorzystywany w szeroko pojętej literaturze fantastycznej, której nie obowiązuje zasada prawdopodobieństwa. Jednym z najbardziej znanych cykli literackich niemal w całości poświęconych tematyce anielskiej, są „Zastępy anielskie” Mai Lidii Kossakowskiej. W książkach z tej serii aniołowie nie są jednak czystymi istotami bez skazy. Wręcz przeciwnie – intrygują, kłócą się, zdradzają, czyli przejawiają całą paletę ludzkich przywar. Motyw aniołów pojawia się również w serii „Dary anioła” Cassandry Clare.

Motyw anioła w tekstach kultury

Znane dzieła literackie wykorzystujące motyw anioła to między innymi „Dziady” Adama Mickiewicza, wiersz Zbigniewa Herberta „Siódmy anioł” oraz wiersz Jana Twardowskiego „Aniele boży”. Motyw anioła pojawia się również w „Lamencie świętokrzyskim”, średniowiecznym plankcie, w którym matka Jezusa zwraca się bezpośrednio do archanioła Gabriela, który zwiastował jej narodzenie syna, pytając o to, gdzie jest to szczęście, które jej obiecywał.

Popularność motywu anioła można zauważyć na przestrzeni wieków w różnych epokach literackich. Nic dziwnego – anioły to istoty, które od wieków rozpalały wyobraźnię człowieka na wiele sposobów, co widać zresztą nie tylko w literaturze, ale również w malarstwie czy rzeźbie.