Najczęstsze błędy językowe: wiedza, która może Ci się przydać!

Częste błędy językowe: przykłady w języku mówionym

Zacznijmy od popularnych błędów językowych, które wiele osób popełnia mówiąc. Wśród najczęściej występujących błędów w języku polskim, zarówno w mowie, jak i piśmie, można wymienić, na przykład, „wziąść”, zamiast „wziąć”. Poza tym, wiele osób zamiast „sweter” mówi „swetr”, co również jest jednym z najczęściej popełnianych błędów w języku polskim. Inne przykłady? „Poszłem” zamiast „poszedłem” – ta pomyłka wynika przede wszystkim z tego, że odmiana żeńska wygląda zupełnie inaczej.

Jakie jeszcze błędy językowe popełniamy najczęściej? Mówimy „po najmniejszej linii oporu”, zamiast powiedzieć „po linii najmniejszego oporu”. Jeżeli się nad tym głębiej zastanowić, zobaczysz, że wyrażenie „po najmniejszej linii oporu” jest po prostu pozbawione sensu i jakiejkolwiek logiki. Nie powinniśmy także używać określenia „fakt autentyczny”. Dlaczego? Jeśli coś jest faktem, to już z definicji jest autentyczne i rzeczywiste, dlatego takie sformułowanie to typowe masło maślane, które fatalnie brzmi. 

Zobacz także: dialektyzacja – przykłady w literaturze. W jakich utworach je znajdziesz?

Wśród najczęstszych błędów językowych Polaków wymienia się również nieprawidłowe używanie słówka „bynajmniej”, które często jest wykorzystywane, jako zamiennik i synonim słowa „przynajmniej”. Jak w takim razie mówić zgodnie z zasadami? Wyjaśnijmy to sobie na konkretnym przykładzie. Załóżmy, że ktoś zarzuca Ci, że za dużo pracujesz, a Ty się nie zgadzasz z jego zdaniem – wówczas Wasz dialog mógłby wyglądać mniej więcej tak:

Rozmówca: Za dużo pracujesz.
Ty: Bynajmniej. Zawsze znajduję czas na odpoczynek.

Słowo „przynajmniej” ma zupełnie inne znaczenie. Łatwiej je zrozumiesz, jeśli jeszcze raz posłużymy się przykładowym dialogiem. 

Rozmówca: To zadanie jest źle wykonane.
Ty: Przynajmniej się starałam(em).

W grupie typowych błędów językowych znajduje się także słowo „wyłanczać”. Zamiast niego powinnaś/powinieneś powiedzieć „włączyć”. Jak łatwiej zapamiętać tę prostą zasadę? Wystarczy, że przypomnisz sobie słowo: „włącznik”. Nie powiesz przecież „włancznik”, prawda? Nie należy również mówić „pod rząd”. Poprawna forma to „z rzędu”. 

Zobacz także: czym jest kultura języka w literaturze?

Najczęściej popełniane błędy językowe w pisowni

Wśród najczęściej popełnianych błędów w języku polskim warto zwrócić uwagę na pomyłki, które są szczególnie widoczne w tekstach pisanych, a których nie da się zauważyć w mowie. Do przykładów takich „byków” można zaliczyć, między innymi:

• wogóle zamiast w ogóle,
• napewno zamiast na pewno,
• nie prawda zamiast nieprawda,
• poprostu zamiast po prostu,
• na prawdę zamiast naprawdę,
• tchurz zamiast tchórz,
• ogrudka zamiast ogródka,
• muj zamiast mój,
• rozumię zamiast rozumiem,
• pozatym zamiast poza tym,
• rzaden zamiast żaden,
• żadko zamiast rzadko,
• zmnienić zamiast zmienić,
• pójde zamiast pójdę,
• każe zamiast karze,
• warzyć zamiast ważyć,
• morze zamiast może,
• ktury zamiast który.

Język polski nie należy do najłatwiejszych, a błędy zdarzają się zdecydowanej większości osób, nawet jeśli na co dzień bardzo starają się mówić i pisać poprawnie. Mimo to, wiedza na temat poprawnej formy zapisu to pierwszy krok do tego, żeby wyeliminować niepotrzebne pomyłki. 

Zobacz także: jakie są podstawowe funkcje neologizmów w literaturze?

Jak unikać błędów językowych?

Musisz pamiętać, że lista najczęstszych błędów, których poprawna polszczyzna Ci nie wybaczy jest o wiele dłuższa. Jak się ich wystrzegać? Co zrobić, żeby poprawić swoje umiejętności językowe, zarówno w mowie, jak i w piśmie. 

Po pierwsze: świadomość. Staraj się w miarę możliwości czytać raporty i artykuły dotyczące najpopularniejszych błędów językowych. Po co? Dzięki temu będziesz mogła/mógł szybko sprawdzić, czy przypadkiem nie popełniasz któregoś z nich. Czasami niestety nawet nie mamy świadomości, że dane słowo jest przez nas używane w złym kontekście lub wypowiadane sformułowanie zawiera błędy logiczne, dlatego zdecydowanie warto sprawdzać tematyczne opracowania. Oglądaj również programy poświęcone zasadom języka polskiego. Nauka może okazać się naprawdę przyjemna!

Zobacz także: jakie znaczenie ma parabola w literaturze?

Po drugie: czytanie. Czytanie książek i artykułów to świetny sposób na to, żeby wyeliminować bardzo dużą liczbę popełnianych błędów. Jeśli masz taką możliwość, możesz w czasie czytania podkreślać słówka lub wyrażenia, których używałaś/używałeś w niepoprawnej formie, a później, już po zakończonej lekturze, spróbuj kilka razy wrócić do swoich notatek, żeby utrwalić zdobytą w ten sposób wiedzę. Poza tym, zwróć uwagę na to, że czytanie pomoże Ci również w rozwijaniu Twojego słownictwa. Nie znasz znaczenia jakiegoś słowa? Także je podkreśl i sprawdź, jaka jest jego definicja. Nieznane dotąd słowa i popełniane błędy możesz też zanotować na karteczce i przykleić w widocznym miejscu, dzięki czemu łatwiej „wryją” Ci się w pamięć. 

Zobacz także: po co stosowana jest alegoria w literaturze?

Po trzecie: pisanie. Ewentualne błędy w pisowni podkreśli edytor tekstu, którego używasz – to ogromne ułatwienie. Nie przeklikuj się przez te pomyłki obojętnie, ale spróbuj zapamiętać, jak powinien wyglądać prawidłowy sposób zapisu. Dzięki temu unikniesz problematycznych sytuacji, kiedy będziesz pisał(a) ręcznie. W końcu wtedy nie poprawi Cię przecież żaden program. 
Jeżeli chcesz poćwiczyć swoje umiejętności w zakresie prawidłowego pisania, możesz również skorzystać z internetowych platform pozwalających na rozwiązywanie dyktand. To szybki i łatwy sposób na to, żeby wyeliminować możliwie jak najwięcej błędów. 

PODSUMUJMY: mogłoby się wydawać, że w czasach, w których piszemy coraz mniej, to czy robisz błędy, czy nie, nie ma jakiegokolwiek znaczenia. W praktyce jednak Twoje pomyłki mogą być widoczne w postach, które wystawiasz na profilach social media, służbowych mailach czy wiadomościach pisanych do rodziny i znajomych, dlatego nadal zdecydowanie warto w miarę możliwości zadbać o poprawność językową. Więcej czytając łatwiej wyłapiesz ewentualne błędy, które popełniasz, dlatego warto częściej sięgać po książki lub artykuły z dziedziny, która Cię interesuje.