15 lutego 2022

Czym charakteryzuje się proza poetycka?

4 min

Poezja i proza absolutnie nie są jednolitym tworem. Wręcz przeciwnie, w ciągu wieków oba te rodzaje literackie ulegały systematycznym przemianom. Wiele zależało od epoki literackiej, w której tworzyli określeni twórcy. Na literaturę zawsze ogromny wpływ miały przemiany społeczne, gospodarcze i naukowe. W praktyce, zupełnie inaczej wygląda poezja barokowa, romantyczna, renesansowa i poezja współczesna. Wiersze oraz proza mogą mieć więc bardzo różny charakter. W tym artykule spróbujemy sobie wyjaśnić, czym jest proza poetycka – czyli, jak sama nazwa wskazuje, szczególne połączenie prozy i poezji, czym się charakteryzuje oraz jacy twórcy należą do jej głównych przedstawicieli.

Zobacz także: co to jest poezja patriotyczna? Sprawdź, jakie są jej cechy charakterystyczne!

Co to jest proza poetycka?
Jakie są podstawowe cechy prozy poetyckiej?
Proza poetycka: przykłady

Co to jest proza poetycka?

Można śmiało zaryzykować stwierdzenie, że proza poetycka to kompilacja poezji i prozy, co oznacza używanie środków wyrazu i stylu charakterystycznego dla utworów wierszowanych, ale w formie typowej dla prozy. W praktyce więc prozą poetycką będzie proza, w której nagromadzona jest duża liczba różnego rodzaju przenośni, typowych przecież głównie dla wierszy, przerzutni, pytań retorycznych, epitetów, porównań, alegorii, neologizmów, personifikacji, symboli itp. Czytając prozę poetycką możesz odnosić wrażenie, że czytasz wiersz lub poemat. Innymi słowy, w centrum zainteresowania prozy poetyckiej w dużej mierze znajduje się język, który jest artystyczny i wysublimowany. Twórcy specjalizujący się w prozie poetyckiej próbują tak skonstruować treść, żeby przekazać ładunek znaczeniowy w sposób możliwie jak najbardziej estetyczny, charakterystyczny dla liryki. Co to oznacza dla potencjalnego odbiorcy? Przede wszystkim, konieczność wyłuskania właściwej treści. Czytając prozę poetycką trzeba dużo uwagi poświęcić na właściwą interpretację użytych przez pisarza środków wyrazu.

Zobacz także: czym jest hagiografia i jakie są przykłady tego rodzaju piśmiennictwa?

Jakie są podstawowe cechy prozy poetyckiej?

Mając do czynienia z prozą poetycką dość łatwo określić jej cechy charakterystyczne. Podstawowym wyróżnikiem jest oczywiście język bazujący na rozwiązaniach stosowanych w poezji. Warto jednak zaznaczyć, że w wielu utworach prozy poetyckiej to właśnie on wychodzi na pierwszy plan, a sama fabuła okazuje się być niekiedy spychana dalej, co nie oznacza rzecz jasna, że przestaje mieć znaczenie. Poza tym, cechą typową dla prozy poetyckiej jest wykorzystanie oryginalnego słownictwa oraz zastosowanie fantastycznych, nierzeczywistych motywów. Bohaterowie, który pojawiają się w utworach pisanych prozą poetycką posługują się zwykle natomiast żywiołowym, nacechowanym ekspresyjnie językiem.

Proza poetycka: przykłady

Chcąc lepiej zrozumieć, czym jest proza poetycka, warto sięgnąć po przykłady utworów, które ją wykorzystują. Język prozy poetyckiej pojawia się w „Konradzie Wallenrodzie” Adama Mickiewiza – narodowego wieszcza. Co ciekawe, „Konrad Wallenrod” jest tak zwaną powieścią poetycką, która stanowi element charakterystyczny dla literatury epoki romantyzmu. Powieścią poetycką był również „Giaur” Georga Byrona oraz „Żmija” Juliusza Słowackiego. Co więcej, prozą poetycką posługiwał się w swojej twórczości również Bruno Schultz, jeden z najwybitniejszych pisarzy zeszłego stulecia.

PODSUMOWUJĄC: proza poetycka to nic innego, jak kompilacja formy prozatorskiej oraz języka bazującego na środkach charakterystycznych dla liryki. Oznacza to, że język utworów pisanych prozą poetycką w dużej mierze korzysta z różnego rodzaju przenośni, symboli czy epitetów. Proza poetycka w swojej warstwie językowej powinna być więc możliwie jak najbardziej estetyczna. Analizując przykłady prozy poetyckiej zdecydowanie warto wrócić do epoki romantyzmu i sięgnąć po typową dla tego okresu powieść poetycką.