15 lutego 2022

Czym jest poezja lingwistyczna i jakie są jej podstawowe cechy?

3 min

Różne rodzaje poezji zyskiwały popularność w różnych epokach literackich, co było związane przede wszystkim z ówczesnymi przemianami społecznymi, kulturalnymi i naukowymi. W baroku prym wiedli poeci metafizyczni, wraz z końcem XIX wieku pojawili się katastrofiści, natomiast współczesność w dużej mierze stoi pod znakiem poezji lingwistycznej, która jest głównym tematem tego artykułu. Niezależnie od tego, czy interesujesz się liryką, czy w planach masz wydanie tomiku wierszy i szukasz inspiracji, wiedza na temat tego, czym jest poezja lingwistyczna zdecydowanie może Ci się przydać.

Co to jest poezja lingwistyczna?
Jakie są podstawowe cechy poezji lingwistycznej?
Przedstawiciele poezji lingwistycznej w literaturze polskiej
Poezja lingwistyczna: przykłady w twórczości Mirona Białoszewskiego

Co to jest poezja lingwistyczna?

Odpowiadając na pytanie, co to jest współczesna poezja lingwistyczna, warto zwrócić uwagę przede wszystkim na nazwę tego rodzaju liryki. Jak można się domyślić, twórcy wpisujący się w ten prąd skupiali się w pierwszej kolejności na języku swoich utworów. Definicja poezji lingwistycznej stawia język w absolutnym centrum zainteresowania – poeci lingwiści, operując słowami, próbują przekazać odbiorcy konkretny sens znaczeniowy.

Jakie są podstawowe cechy poezji lingwistycznej?

Wiersze z kategorii poezji lingwistycznej charakteryzują się oryginalnym, wysublimowanym językiem. Poeci tego kierunku często nie skupiali się na innych elementach swoich utworów, takich jak konstrukcja wersów, ilość strof itp. Budowa wiersza jest w poezji lingwistycznej kwestią drugorzędną. Fundament stanowi język i jego niesztampowe wykorzystanie. Co to oznacza w praktyce? Analizując funkcje poezji lingwistycznej nie można pominąć ukazywania bogactwa językowych możliwości. Wiersze bazowały na nietypowych połączeniach słownych, zmuszając czytelnika do głębszego zastanowienia się nad ich sensem i przekazem. Poza tym, utwory z grupy poezji lingwistycznej, wykorzystywały przeformowane metafory, znaczące zupełnie coś innego, niż powszechnie uznano oraz w dużej mierze opierały się na różnego rodzaju doświadczeniach wykonywanych na bazie zastanych słów i zasad językowych, na przykład tworząc nowe wyrazy z połączenia tych, które już są obecne w języku.

Przedstawiciele poezji lingwistycznej w literaturze polskiej

Wśród najbardziej rozpoznawalnych twórców, w których dorobku literackich można zauważyć wiersze nawiązujące do założeń poezji lingwistycznej wyróżnia się, między innymi, takie postacie, jak Miron Białoszewski, Stanisław Barańczak czy Tymoteusz Karpowicz. Warto zaznaczyć, że chociaż w Polsce poezja lingwistyczna rozkwitła w literaturze współczesnej, to zainteresowanie rolą języka i doświadczenia na jego bazie są charakterystyczne również dla twórców wcześniejszych epok literackich.

Poezja lingwistyczna: przykłady w twórczości Mirona Białoszewskiego

Chcąc lepiej zrozumieć charakter poezji lingwistycznej, warto wybrać konkretne przykłady, które wpisują się w ten nurt. Sięgnijmy więc po poezję jednego z najwybitniejszych polskich poetów – Mirona Białoszewskiego. W twórczości Mirona Białoszewskiego na szczególną uwagę zasługują takie wiersze, jak „Namuzowywanie”, „Wywód Jestem’u” czy „hepyent”. Wiersze przykuwają uwagę czytelnika niestandardową zabawą językową, która jednocześnie jest przekazem głębokiego znaczenia.