24 lipca 2022

Czym jest fraszka?

3 min

Pisanie fraszek to niezwykle kunsztowne i wymagające zajęcie. Czym charakteryzuje się ten gatunek literacki i skąd wzięła się jego nazwa? Jakie typy fraszek możemy wyróżnić? Przy okazji dowiesz się także, jakie są zasady tworzenia fraszek - nie zwlekaj z lekturą tego tekstu!

Co to jest fraszka?
Najważniejsze rodzaje fraszek
Jak napisać własną fraszkę?

Co to jest fraszka?

Fraszki to utwory pisane wierszem, z reguły o niewielkiej długości, często posiadające rymy, poruszające różnorodną tematykę. Jeśli uważnie przyjrzymy się cechom poszczególnych rodzajów literackich, to zauważymy, że gatunek ten przynależy do liryki.

A co oznacza słowo fraszka? Określenie to wywodzi się od włoskiego frasca, oznaczającego gałązkę, ale także drobnostę, błahostkę, rzecz małej wagi. Etymologia tego słowa czasem wprowadza czytelników w błąd - owszem, fraszki to często utwory lekkie, żartobliwe, jednak zdarza się, że pod warstwą ironii i żartu dostrzegalne jest jej drugie, bardziej refleksyjne dno.

Chociaż korzenie fraszki sięgają starożytności, to uważa się, że do naszej literatury wprowadził ją jeden z najwybitniejszych polskich poetów, Jan Kochanowski, tworzący w epoce renesansu. Nawiązują one do popularnych w antyku epigramatów, krótkich i zazwyczaj dowcipnych utworów pisanych wierszem, za których twórcę uważa się Symonidesa z Keos.

Najważniejsze rodzaje fraszek

Wiemy już, czym są fraszki. Tematyka, którą podejmują ich autorzy, jest mocno zróżnicowana, warto jednak wspomnieć o najczęściej spotykanych typach fraszek. W literaturze polskiej najbardziej znane są fraszki biesiadne, fraszki satyryczne, fraszki obyczajowe fraszki filozoficzne, a także poruszające tematykę autotematyczną, autobiograficzną, historyczną, miłosną, polityczną, religijną oraz erotyczną. Niekwestionowanym mistrzem fraszki erotycznej był Jan Sztaudynger, poeta tworzący w XX wieku.

Jak napisać własną fraszkę?

Zastanawiasz się, jak napisać własną fraszkę? Mamy dla ciebie garść praktycznych wskazówek! Przede wszystkim zastanów się, jaką tematykę chciałbyś w niej poruszyć. Czy ma być ona utrzymana w tonie humorystycznym, satyrycznym, czy może chciałbyś nadać jej bardziej refleksyjny charakter? Decyzja należy do ciebie. Pamiętaj, że fraszka to utwór o raczej niewielkich rozmiarach, postaraj się więc zawrzeć maksimum treści w stosunkowo krótkim tekście. Nie zapomnij o budowie wierszowanej; twoją fraszkę znacznie uatrakcyjnią także rymy oraz błyskotliwa puenta, która zaskoczy czytelnika i zachęci go do refleksji na podjęty w utworze temat.

Inspiracji możesz szukać w utworach najwybitniejszych poetów tworzących w tym gatunku: Jana Kochanowskiego, Wacława Potockiego, Mikołaja Reja, a także u współczesnych autorów fraszek: Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Jana Sztaudyngera, Juliana Tuwima, Wiesława Dymnego, Tadeusza Gicgiera.