Jak powstaje książka? Omawiamy drogę od pomysłu w głowie autora do dzieła w rękach czytelnika

Najważniejsze etapy powstawania książki

Każde dzieło literackie zaczyna się od pomysłu. Kiedy autor już zdecyduje, jaki temat chciałby poruszyć, dobry pomysłem jest napisanie konspektu książki. Czasami zdarza się, że inicjatywa stworzenia określonej publikacji wychodzi od wydawnictwa, które zleca napisanie jej treści odpowiedniej osobie, przedstawiając konkretne wytyczne. Częściej jednak to autor zgłasza się ze swoim pomysłem do wydawcy i prezentuje mu swój pomysł. Jak łatwo się domyślić, nie każda propozycja zostaje przyjęta; zwłaszcza początkujący pisarze często spotykają się z odmową wydania publikacji, dostając czasami cenne wskazówki na temat tego, co warto w niej poprawić. Wtedy mogą zastosować je w tekście i zgłosić go do tego samego lub kolejnego wydawnictwa.

Co jednak, jeśli książka została zaakceptowana przez wydawnictwo? Pomiędzy autorem i wydawcą zawierana jest umowa, określająca warunki publikacji. Książka z reguły trafia pod opiekę redaktora prowadzącego, którego zadaniem jest czuwanie nad procesem powstawania danej książki, a przede wszystkim krytyczne spojrzenie na jej treść, wyłapanie błędów lub nieścisłości i przekazanie ich autorowi do poprawy, zlecenie korekty językowej i technicznej, dopilnowanie opracowania ilustracji i szaty graficznej (szczególnie istotnych w książkach dla dzieci), nadzór nad wykonaniem składu książki, pomoc przy zaprojektowaniu atrakcyjnej wizualnie, adekwatnej do treści i przyciągającej wzrok czytelników okładki. Każdy z tych etapów odbywa się zwykle w ścisłej współpracy z autorem oraz szeregiem innych osób, mogących mieć udział w procesie powstawania książki: korektorem, redaktorem językowym, redaktorem technicznym, ilustratorem i grafikiem, a czasami także z prawnikiem w zakresie prawa własności intelektualnej, tłumaczem lub recenzentem. Ważne jest także uzyskanie wszystkich wymaganych zgód do wykorzystania pojawiających się w publikacji tekstów, zdjęć i ilustracji.

Kiedy ostateczna wersja cyfrowa książki jest już gotowa, trafia ona do kolejnego po wydawnictwie kluczowego miejsca - drukarni.

Jak powstaje książka w drukarni?

Przed wydrukowaniem całego planowanego nakładu książki warto zamówić wydruk próbny, który pozwoli na ocenienie fizycznej postaci dzieła oraz wprowadzanie ostatnich poprawek; czasami trafia ono wtedy do ostatniej korekty. Warto także pamiętać o dokładnym skontrolowaniu jakości i kolorystyki ilustracji oraz zdjęć, znajdujących się w publikacji, które po wydrukowaniu mogą znacząco różnić się od tego, co widzimy na ekranie monitora. Jest to bardzo niepożądane choćby w przypadku książek o sztuce, zawierających liczne reprodukcje i fotografie.

Po ustaleniu kluczowych parametrów, takich jak rodzaj papieru na którym książka zostanie wydrukowana (oddzielnie dla głównej treści i dla okładki) i wielkości nakładu, publikacja jest drukowana na ogromnych arkuszach, które są w odpowiedni sposób składane i szyte lub klejone w całość razem z okładkami. Książki mają różne rozmiary, dlatego często konieczne jest także docięcie ich boków przy pomocy narzędzia zwanego gilotyną.

Kiedy nakład jest już wydrukowany, drukarnia pakuje go w paczki i wysyła do wydawnictwa lub do przedsiębiorstwa zajmującego się dystrybucją książek. Dystrybucja jest kolejnym ważnym etapem – dzięki niej gotowa publikacja trafia w ręce czytelników. Może ona prowadzić przez różnego typu hurtownie książek lub bezpośrednio przez księgarnie. W ostatnich latach bardzo dynamicznie rozwija się także sprzedaż książek w sieci, dzięki księgarniom internetowym i różnego typu platformom handlowym.

A jak kiedyś powstawały książki?

Wiesz już, jak przebiega proces tworzenia książki współcześnie. A może zastanawiałeś się, jak powstawały książki dawniej? Ludzie od najdawniejszych czasów dostrzegali potrzebę utrwalania istotnych rzeczy – odpowiedzią na nią były wykonane z papirusu zwoje zapisane trzciną w starożytnym Egipcie, woskowe i drewniane tabliczki w antycznej Grecji czy pergaminowe kodeksy, stosowane w Europie i na Bliskim Wschodzie. Przed opracowaniem i wdrożeniem do powszechnego użycia technologii druku, dokumenty piśmiennicze wykonywane były ręcznie przez wybranych członków społeczności, W średniowieczu rola ta przypadła w dużej mierze mnichom, którzy spędzali długie godziny na przepisywaniu ważniejszych dzieł swoich czasów oraz rozważań myślicieli antycznych. Wiele klasycznych książek filozoficznych nie przetrwałoby bez ich ciężkiej pracy! Wraz z upowszechnieniem się druku rozpoczął się nowy rozdział w powstawaniu książek – ich wytwarzanie stało się szybsze i tańsze, dzięki czemu coraz więcej osób obytych ze sztuką czytania było w stanie korzystać z zawartej w nich wiedzy.