Zapomniane światło

Jakub Deml stworzył swoją książkę pod wpływem intensywnych emocji i nocnego zapału w 1934 roku. Po jej opublikowaniu władze wnosiły zastrzeżenia, prowadzące do konfiskaty, a ponownie ujrzała światło dzienne dopiero po usunięciu kontrowersyjnych fragmentów o charakterze erotycznym. Tekst ten jest pełen gniewu, stanowi osobistą spowiedź oraz brutalne rozliczenie się z otaczającym światem, który pozostawał w niezgodzie z autorem. Dziś uchodzi za przykład nowoczesnej prozy.

Jakub Deml, uznawany za jednego z najbardziej oryginalnych czeskich twórców XX wieku, działał zarówno jako poeta, jak i prozaik. Urodzony w rodzińce o głębokiej wierze, a zachęcany przez cenionego poetę Otokara Bezinu, zdecydował się zostać księdzem rzymskokatolickim. Swoje duchowe wykształcenie ukończył w 1902 roku w seminarium w Brnie. Jednak jego poglądy i konfrontacyjne podejście, w tym porównanie księdza do psa szczekającego na Boga, nie były akceptowane przez konserwatywną hierarchię Kościoła, szczególnie na katolickich Morawach. W konsekwencji, Deml był często przenoszony z jednej parafii do drugiej, aż w końcu, w wieku 34 lat, musiał przejść na emeryturę i przenieść się do Pragi.

Znaczącą rolę w jego życiu odegrały relacje z czterema kobietami, które nie tylko inspirowały, ale też wpływały na jego twórczość. Jak zauważa prof. Zofia Tarajło-Lipowska w swojej "Historii literatury czeskiej", prawdziwe znaczenie tych relacji tkwiło w bliskości intelektualnej i wspólnych celach. W 1935 roku Deml spotkał osiemnastoletnią Marię Rosę Junovą, która poświęciła dla niego własną edukację, wspierając go przez dwadzieścia cztery lata w prowadzeniu domu oraz działalności wydawniczej. Większość swoich dzieł Deml publikował samodzielnie, w małych nakładach.