Trening poznawczy

Czy możliwe jest, by umysł trenować równie skutecznie jak mięśnie? Jak właściwie zorganizować trening mentalny, by był efektywny? Czy rezultaty takich ćwiczeń są wyraźne i trwałe, a ich pozytywne skutki można zauważyć nie tylko w obrębie konkretnej umiejętności, ale również w ogólnym wzroście inteligencji? Czy początkowy poziom sprawności umysłowej wpływa na efekty treningu?

Od zawsze ludzie dążyli do samodoskonalenia. Filozofowie, szczególnie w obszarze etyki, nie tylko zajmowali się refleksją nad moralnością, ale również poszukiwali ścieżek moralnego rozwoju człowieka. Podobnie systemy religijne często proponują programy moralnego samodoskonalenia. Jednak to, na ile te wysiłki były skuteczne, jest tematem odrębnych rozważań.

Wraz z rozwojem nowoczesnej nauki pojawiły się pragnienia ulepszania człowieka w wymiarach wykraczających poza moralność. Postępy w biologii i medycynie polepszyły stan zdrowia ludzi, wydłużając ich życie i poprawiając jego jakość. Fizyka i chemia znacząco zmieniły środowisko życia człowieka oraz poszerzyły jego możliwości. Rewolucja informacyjna natomiast w radykalny sposób odmieniła rzeczywistość codziennego życia.

W tym kontekście coraz większe znaczenie zyskują treningi poznawcze. W odróżnieniu od psychoterapii, ich prowadzenie nie wymaga formalnych kwalifikacji. Rosnąca wiara w ich skuteczność sprawia, że coraz więcej osób prywatnych i przedsiębiorstw inwestuje w tego rodzaju usługi dla siebie lub swoich pracowników.

Treningi poznawcze są obecnie nie tylko obszarem intensywnych badań, ale także dynamicznie rozwijającym się sektorem rynku. Firmy oferują pakiety ćwiczeń poznawczych, często w formie gier komputerowych, które reklamowane są jako sposób na rozwój umysłowy. Produkty te nazywane są terminami inspirowanymi innymi dyscyplinami, jak np. neurobik — w analogii do aerobiku. Jednak dowody naukowe na ich skuteczność budzą wątpliwości i sugerują ostrożność w ocenie ich działania.

Mając na uwadze możliwe nadużycia oraz naturalną ciekawość poznawczą, kluczowe jest pytanie o rzeczywistą efektywność treningu poznawczego. Książka koncentruje się na tym zagadnieniu, prezentując szerokie spojrzenie na ten obszar badań i zastosowań w współczesnej psychologii. Analizując treningi, będziemy wielokrotnie pytać, czy stanowią one skuteczne narzędzie wspierające różne funkcje umysłu. Równocześnie badanie ich efektywności wymaga rygorystycznego podejścia charakterystycznego dla metodologicznie poprawnych badań naukowych.