Palcie ryż każdego dnia

<p>W Warszawie znajduje się jedna z dwóch mogił Marka Hłaski. Niezwykle, że człowiek ten wymykał się schematom nawet po swojej śmierci. Jeden z nagrobków znajduje się w Niemczech, drugi w stolicy i właśnie ten drugi miałem okazję odwiedzić. Krotki, ale treściwy napis wykuty na nagrobku, wybrała matka polskiego pisarza. „Żył krótko, a wszyscy byli odwróceni". Rok przed śmiercią, w 1968 roku Marek Hłasko napisał powieść „Palcie ryż każdego dnia”. Czy najlepszą w swoim dorobku? Na pewno inną niż poprzednie. Już podczas pobytu w Izraelu, Marek Hłasko napisał opowiadanie „Sowa, córka piekarza”, która rzuciła nowe światło na twórczość polskiego pisarza. Słoneczny brzeg morza i cienie palm zmieniły nieco naturę Marka Hłaski, przyzwyczajonego do ciągłej walki o przetrwanie w powojennej Polsce. Urodził się w 1934 roku: pięć lat później brutalnie zostało przerwane jego dzieciństwo wybuchem II Wojny Światowej i śmiercią ojca. Nigdy nie zapomniał o swojej przeszłości, wydaje się nawet, że to ona rozpalała w nim literacki ogień. Ten sam, który wydawał się blaknąć wraz z zagranicznymi wojażami Marka Hłaski. Powieść „Palcie ryż każdego dnia” to ostatni raz, kiedy Marek Hłasko zabrał głos w sprawach dla niego ważnych. &nbsp;<br><br>Bohaterem powieści jest mężczyzna zbliżony wiekiem do Marka Hłaski w chwili tworzenia „Palcie ryż każdego dnia”. Rzeczywistość i fikcja w powieściach polskiego autora często wzajemnie się przeplatały, jednak tym razem jest nieco inaczej. Podobieństwa w zakresie potencjalnych wątków autobiograficznych warto &nbsp;traktować z pewnym dystansem. Jak wspominałam wcześniej, im dalej Marek Hłasko znajdował się od swojej ojczyzny, tym trudniej było mu ów tęsknotę i nostalgię nazwać. Powieść „Palcie ryż każdego dnia” cieszy się opinią najmniej „hłaskowej” i rzeczywiście, autor widocznie zmienił w niej nie tylko klimat, ale również portrety psychologiczne swoich bohaterów. Wciąż są zagubieni, często uwikłani w przeszłość i niepewni przyszłości. Anderson, główny bohater powieści „Palcie ryż każdego dnia”, to wojak z doświadczeniem w podniebnych akrobacjach. To również jeden z tych mężczyzn, którzy sens życia znajdują jedynie w obowiązkach zawodowych. 10 lat wcześniej Anderson poznał kobietę. Od tamtej pory co jakiś czas wraca do niej pamięcią, jednak życie toczy się dalej i obecnie mężczyzna szkoli młodych pilotów oraz ukrywa w tajemnicy przed światem nielegalną imigrantkę. Początkowo zaskoczył mnie taki pomysł na fabułę. Warto jednak analizować dzieła Marka Hłaski w związku z kolejnymi etapami jego życia. Stany Zjednoczone początkowo polskiego autora zachwyciły, stanowiły krainę nieograniczonych możliwości. Wkrótce okazało się, że pod fasadą amerykańskiego snu kryje się wykluczenie i dramat ludzi. Interesujące, że Marek Hłasko sięgnął po wątek nielegalnej imigrantki, zwłaszcza że Anderson wcale nie jest człowiekiem bezinteresownym. Kiedy zapada zmrok, mężczyzna znęca się i brutalnie traktuje ukrywaną kobietę. Co nim kieruje? Czy to fetysze i seksualne fantazje, czy jednak mężczyzna skrywa tajemnicę, źródło jego dynamicznie zmieniającego się oblicza? Potrafi być czuły i troskliwy, jednocześnie nieprzewidywalny i kompletnie niepanujący nad sobą. Co ciekawe, opisów seksu w książce „Palcie ryż każdego dnia” znajdziemy relatywnie niewiele. Polski autor zdawał sobie sprawę z jego wagi dla natury człowieka i często przedstawił naturalistyczne opisy aktów miłosnych, choćby w książce „Pierwszy krok w chmurach”. Zamysł przy tworzeniu powieści „Palcie ryż każdego dnia” wydawał się jednak nieco odmienny. Szczególnie wskazuje na to pojawienie się w życiu Andersona Ryana, młodego adepta sztuki pilotażu. Jeśli do tego dodamy jeszcze jego narzeczoną, kobietę o silnej i skomplikowanej osobowości... Cztery wyraziste postacie, które jak tu u Hłaski, więcej łączy, niż dzieli.&nbsp;</p><p>Marek Hłasko znakomicie portretował ludzi. Najlepiej tych, których obserwował. Kim byli ludzie opisani w książce „Palcie ryż każdego dnia”? Uprawnionym wydaje się wniosek, że Anderson i spółka to wymysł literackiej wyobraźni. Jeden z wielu owoców „prawdziwego zmyślenia”, jak sam Hłasko określał swoja twórczość, czyli w tej historii również jest ziarno prawdy.&nbsp;<br><br>Mój ulubiony cytat z książki „Palcie ryż każdego dnia”:</p><p>„Życie ludzkie jest pytaniem, a nie odpowiedzią”.&nbsp;</p>

<p>Pobyt Marka Hłaski w Stanach Zjednoczonych to gotowy scenariusz na film. Wystawne bankiety, piękne kobiety i drogie samochody. W tle latanie samolotem nad Kalifornią i znajomość z Romanem Polańskim. Mogłoby się wydawać, że Marek Hłasko wygrał życie w owym czasie. Jakże gorzko w tej sytuacji brzmią fakty: rok później odszedł, sięgając nie pierwszy raz po zbyt wiele alkoholu i tabletek nasennych. Odszedł tak, jak żył. W tajemnicy, niedopowiedzeniach, gdzieś z boku wielkiego życia. Czy autor „Pięknych dwudziestoletnich” popełnił samobójstwo? Nie sposób o tym jednoznacznie przesądzić. Oficjalnie przedawkował środki nasenne i alkohol. To jedna z najbardziej fascynujących postaci minionego wieku w kategorii polskiej literatury pięknej. Rok przed śmiercią Marek Hłasko wydał swoją ostatnią powieść pod tytułem „Palcie ryż każdego dnia”.&nbsp;</p><p>„Palcie ryż każdego dnia” to książka o przewrotnym tytule. Marek Hłasko nie przenosi nas tym razem na poletka ryżu w Azji południowo-wschodniej, choć to właśnie wydarzenia w Wietnamie były dla polskiego pisarza inspiracją w zakresie takiego, a nie innego tytułu. Świadczy o tym https://******.**. postać głównego bohatera powieści. Anderson w chwili, gdy go poznajemy, liczy sobie około trzydziestu lat, szkoli mlodych pilotów i... ukrywa nielegalną emigrantkę. Wcześniej autor opisuje, że Anderson przybył do USA zza żelaznej kurtyny. Czy to powód, aby szukać w książce „Palcie ryż każdego dnia” wątków autobiograficznych? Na pewno niewyrażonych wprost – krytycy pozostają przy zdaniu, że powieść napisana w 1968 roku to najbardziej z „amerykańskich” książek polskiego pisarza. Polski w niej niewiele, samego Hłaski też jakby mniej. Dostajemy za to słodki sen o Ameryce, podany w nieco krzywym zwierciadle. &nbsp;<br><br>Anderson przed laty poznał kobietę. Mężczyźni tacy jak on nie tracą z oczu tego, co naprawdę ważne. Kochał latanie, wszystko inne schodziło gdzieś na dalszy plan. Wspomnienia jednak nie dają mu szansy na rozpoczęcie nowego życia. Pozostaje uwikłany w romans, wydaje się jednak to jedynie chwilowym uniesienie. Wszystko zmienia się, gdy pojawia się Ryan: młody mężczyzna szkoli się w zakresie licencji pilota i... wpada w oko swojemu przełożonemu. Osobliwa gra pozorów, między miłością i cynizmem zatacza coraz większe kręgi. Choć bohaterów w powieści jest czworo: dwóch mężczyzn i dwie kobiety, interakcje między nimi opisane przez Marka Hłaskę tworzą intrygujący konglomerat uczuć, emocji, pasji i marzeń. Warto dodać, że każdy z bohaterów jest inny: ma swoją unikalną przeszłość, indywidualne motywacje w teraźniejszości i plany na przyszłość. Najciekawsze jednak dzieje się tu i teraz. To rzecz bliska twórczości polskiego pisarza, że jego bohaterowie wydają się przedstawieni i w idealnym momencie swojego życia, aby Marek Hłasko mógł im się przyjrzeć i o tym coś mądrego napisać. Nawet gdy są młodzi, minione doświadczenia dodają im lat.&nbsp;<br><br>Kiedyś rozmawiałam z moja przyjaciółka. Powiedziała, że czytanie Marka Hłaski to jak spotkanie z osobowością mnogą. Jedno ciało ukrywa wiele osobowości, gdzie każda z nich może mieć swoja własną historię i zupełnie inne nawyki czy zachowania. Niezwykła rzecz i nawet jeśli z pewnym przymrożeniem oka warto przez ten pryzmat patrzeć na polskiego pisarza, to nie sposób mu jednocześnie odmówić, że polaryzował opinię publiczną i rozpala wyobraźnię czytelników. Jedni go kochali, inni nienawidzili. Osobiście doceniam twórczość Marka Hłaski, również tą opisana w książce „Palcie ryż każdego dnia”. Wydawać by się mogło, że człowiek, który stracił dzieciństwo, pojedzie do Stanów Zjednoczonych jako gwiazda pióra i rozpocznie nowe życie w słonecznej Kalifornii. Nigdy tak się nie stało, a powieść „Palcie ryż każdego dnia” pośrednio wyjaśnia przyczyny.<br><br>„Cholera mi do tego, co śmieszne, a co nie. Ja wolę zginąć na swój sposób, niż żyć i cieszyć się na wasz”.</p>