Ósmy dzień tygodnia / Następny do raju

<p>Po lekturze książki „Piękni dwudziestoletni” miałam ochotę na więcej. Pierwsze spotkanie z twórczością Marka Hłaski okazało się doświadczeniem budzącym ambiwalentne emocje. Po czasie stwierdziłam, że sama sobie jestem winna. Marek Hłasko to literacki geniusz, ale również człowiek trudny do odgadnięcia. Ma to swoje przełożenia na jego twórczość. Każdy z jej etapów cechowała nieco inna narracja w książkach polskiego pisarza, często oddająca jego aktualne problemy życiowe. Tych było wiele, nie bez powodu Marek Hłasko bywa określany mianem „polskiego Jamesa Deana”. On sam uchodził za miłośnika kina, a w „Pięknych Dwudziestoletnich” polski pisarz poświęcił sporo miejsca https://******.**. Romanowi Polańskiego. Uznałam jednak, że czas zmierzyć się z „wcześniejszym Hłaską”, czyli powieściami napisanymi jeszcze podczas krótkiej i burzliwe kariery w Polsce. Wybór padł na książkę „Ósmy dzień tygodnia. Następny do raju”. Przypadek? Ależ skąd, zbiór dwóch opowiadań bywa wymieniany w czołówce najważniejszych dzieł Marka Hłaski. Być może dlatego, że oddaje świat, jaki widział polski pisarz, zanim zyskał na popularności i zmienił swój status życiowy. Świat, którego Marek Hłasko był częścią, a przez to doskonale go ubrał w słowa w obu opowiadaniach. &nbsp;<br><br>Pierwsze z opowiadań przedstawia skomplikowaną lokatorsko sytuację pewnej młodej studentki o imieniu Aga. Brzmi znajomo? Obecne zawirowania na rynku najmy i tak wyglądają niewinnie przy sytuacji, w jakiej znalazła się bohaterka opowiadania Marka Hłaski. Nie ma mowy o warunkach do nauki, nie ma mowy nawet o warunkach do życia. Wyobrażacie sobie, że wrzucają wam kogoś do mieszkania „z przydziału”? W latach 50’ XX wieku to była norma, wrzucali tak ludzi i jeden z nich mieszkał z Agą. Podobnie jak jej brat, panowie spali każdej nocy w kuchni. Takie to były czasy! A skoro mówimy już o realiach PRL-u, to nierozłącznie powiązany z nią jest oczywiście problem alkoholizmu. Pili wszyscy albo prawie wszyscy. Ci, którzy nie pili albo byli kapusiami, albo mieli dobrą wymówkę przed swoimi towarzyszami. Jaką? Tego nie wiadomo, ponieważ w twórczości Marka Hłaski nie przewijają się przykłady udanych, asertywnych postaw. Przeciwnie: brat Agni nieszczególnie poszukuje okazji do świętowania, póki ma pieniądze z wypłaty, znajduje je codziennie.... Do tego dochodzi awanturnicza matka, schorowana i jak sadze sfrustrowana swoim życiem. Mieszanka wybuchowa. Tymczasem Aga ma absztyfikanta, młodego i pięknego jak ona. Romans? Nic z tych rzeczy. Marek Hłasko przedstawia dramatyczny portret młodych ludzi, których owa młodość skradziono, a ich samych pozbawiono prywatności i prawa do intymności. Głównym tematem rozmów Agi i Pietrka są potencjalne miejsca namiętnych schadzek i choć brzmi to cukierkowo, w rzeczywistości opisuje pragnienia dwojga ludzi do sięgnięcia po okruchu radości. Ucieczka z domu stanowi dla dziewczyny jedna okazje, aby poczuła, że żyje. Kiedy wraca, znów mierzy się z przygnębiającą atmosferą domu, w którym mieszka i wraca myślami do swojego kochanka. &nbsp;</p><p>Drugie z opowiadań ma podobną tematykę, choć Marek Hłasko porusza ja z zupełnie innej strony. Jakiej? Tym razem polski pisarz opisuje gesta atmosferę nad karkonoskimi lasami, gdzie kilku mężczyzn każdego dnia ryzykuje życiem, ścinało drzewa w wyjątkowo niesprzyjających warunkach. Nieoczekiwanie, odwiedza ich lokalny przedstawiciel partii. Przyjechał wraz z żona powiedzieć grupie mężczyzn, jak ważną ideologicznie wykonują pracę. Zapomniał, że podobne słowa wypowiedziane pod lufami karabinów zyskują na poklasku. Jednak daleko w karkonoskich lasach, prawo stanowione przez ludzi bywa skutecznie relatywizowane przez ludzką naturę. &nbsp;</p>