My, Sarmaci

Rzeczpospolita Obojga Narodów to fascynujące państwo z historią pełną paradoksów. Z jednej strony było to potężne królestwo, które zatrzymało muzułmańską ekspansję pod Wiedniem, z drugiej jednak walczyło z wewnętrznymi kryzysami, co w końcu doprowadziło do jego zniknięcia z mapy Europy na 123 lata. Było miejscem niezwykłej religijnej tolerancji, ale jednocześnie przejawiało ogromną ksenofobię i megalomanię. Na scenie politycznej dominowała konserwatywna szlachta, która próbowała wdrożyć reformy dla podtrzymania struktur państwa.

W XVI wieku, w obliczu rosnącej pozycji, Rzeczpospolita szukała swojej historii sięgającej starożytności, podobnej do tej, jaką mogli się poszczycić inne państwa Europy Zachodniej. Mit sarmacki odegrał tu kluczową rolę, umacniając tożsamość poprzez legendy łączące Sarmatów i Lecha, w czym pomógł historyk Jan Długosz, wykorzystując starożytną mapę z Aleksandrii. W ten sposób sarmatyzm stał się dominującą ideologią kraju.

Szlachtę w literaturze i sztuce portretowano skrajnie – jako honorowych rycerzy bez skazy lub jako dumne, aroganckie postacie ucieleśniające najgorsze ludzkie cechy. Lecz jak naprawdę wyglądało życie szlachty tamtych czasów? Skąd wzięły się te mity? Jak wyglądał proces edukacji młodych szlachciców? Co spożywano w ówczesnych folwarkach? Dlaczego tradycyjny strój szlachecki stał się symbolem polskości? I czy rzeczywiście najczęstszymi przyczynami zgonów wśród szlachty były idee Boga, Honoru i Ojczyzny?