Matka

Powieść Maksyma Gorkiego, opublikowana w 1906 roku, stanowi pierwszy pełnometrażowy przykład socrealizmu, przedstawiający rozwój ruchu robotniczego. Utwór ten zrodził się z osobistych doświadczeń Gorkiego, związanych z udziałem w przedrewolucyjnej demonstracji majowej w Sormowie, niedaleko Niżnego Nowgorodu w 1902 roku. Od tego czasu powstały trzy adaptacje filmowe tej powieści.

Gorki, który od dzieciństwa pracował fizycznie, miał okazję obserwować ubóstwo i niedolę rosyjskich robotników i chłopów. Krytyka systemu carskiego, mieszczaństwa oraz władz wypływa z jego osobistych przeżyć oraz spostrzeżeń. Widząc w ruchach socjaldemokratycznych nadzieję na rozwiązanie problemów społecznych, Gorki stworzył "Matkę" jako manifest swoich poglądów – na długo przed rewolucją październikową, której był przeciwnikiem. Powieść odzwierciedla smutną rzeczywistość rosyjskiej prowincji na początku XX wieku, pełnej nędzy i wyzysku fabrycznych robotników. Opisuje przemoc Państwowego aparatu i właścicieli, która przenika także do domów, gdzie rządzą wódka i tyrania.

W tej ponurej scenerii jedyną nadzieją są młodzi ludzie, którzy odważnie sprzeciwiają się zastałym porządkom, marząc o równości i sprawiedliwości. Pelagia Własowa, prosta i pobożna kobieta, żyje z brutalnym mężem alkoholikiem oraz synem Pawłem, który buntuje się przeciwko biedzie i upokorzeniu. Paweł zostaje liderem lokalnej partii socjaldemokratycznej i organizuje spotkania polityczne w domu, co prowadzi go do więzienia. Matka stara się zrozumieć syna oraz jego socjalistyczne idee.

Gorki wierzył w socjalizm jako drogę do stworzenia społeczeństwa, które zapewni równość szans, edukację, dostęp do opieki zdrowotnej oraz godne życie dla wszystkich ludzi. Zastanawia się nad pytaniem, czy nie warto walczyć o świat bez nędzy, głodu i upokorzenia, oraz czy nie zasługujemy na rzeczywistość wolną od niesprawiedliwości.