Syrop z piołunu. Wygnani w akcji Wisła

Po zmianie granic w Polsce Ludowej znalazło się około siedemset tysięcy Ukraińców, którzy nie wpisywali się w nową wizję państwa. W odpowiedzi na to, wiosną 1947 roku, władze postanowiły definitywnie rozwiązać tzw. problem ukraiński. Rozpoczęto masowe deportacje, obejmujące wszystkich, którzy byli uznawani za Ukraińców, w tym Łemków oraz rodziny mieszane polsko-ukraińskie.

Intensywna kampania przesiedleńcza trwała przez trzy miesiące. Część badaczy wskazuje, że zakończyła się ona na początku jesieni, między wrześniem a październikiem 1947 roku, choć mniej regularne wywózki kontynuowano przez kolejnych kilka lat. Łącznie zmuszono do opuszczenia swoich domów około 140 tysięcy osób.

Skutkiem tych działań była głucha cisza, która zapanowała w wielu wioskach Bieszczad, Beskidu Niskiego oraz na terenie Lubelszczyzny i Chełmszczyzny. Wysiedleni znaleźli nowe miejsce do życia setki kilometrów dalej, w takich regionach jak okolice Olsztyna, Morąga, Giżycka, Węgorzewa, a także w Zielonogórskiem, na Dolnym Śląsku i Pomorzu Zachodnim. Towarzyszyło im nieustające poczucie strachu, które było przekazywane kolejnym pokoleniom.