Pokusa istnienia

Emil Cioran (1911–1995), będący francusko-rumuńskim myślicielem, któremu przypisuje się miejsce w panteonie klasyków filozofii XX wieku, unika wszelkich konwencjonalnych klasyfikacji. Najbliżej jego myśli do szeroko rozumianego egzystencjalizmu, który osiąga unikalny wyraz w "Pokusie istnienia" napisanej w 1956 roku, w szczytowym okresie tego nurtu we Francji. Dla Ciorana cierpienie jest niezbędnym elementem doświadczania istnienia, a samo istnienie służy utrzymaniu naszego przegranego bytu. W jedenastu esejach z tego zbioru autor staje w opozycji do iluzji, takich jak religia czy różne utopie, w tym również społeczne i polityczne. Unika także naiwnego heroizmu, który przypisuje francuskim filozofom, i przedstawia swoisty, intymny egzystencjalizm. Eseje te można postrzegać jako pomost prowadzący do jego bardziej osobistych rozważań; kontynuują one po części poetycki i retoryczny styl z jego rumuńskiego etapu twórczości, wciąż poruszając tematy geopolityczne.

Cioran, którego umysł pracuje z niezwykłym wyrafinowaniem i delikatnością, przekonuje o wartości nielogicznego myślenia, wiary i nawet pewnego rodzaju głupoty, które poprzez swoje niezłomne zaangażowanie przyczyniają się do budowy cywilizacji, tworzenia katedr czy budowy mostów. To jeden z wielu paradoksów, które Cioran ujawnia w swoich meandrycznych, aforystycznych i niesystematycznych rozważaniach, które potrafią inspirować czytelnika do przemyślenia swoich wartości i działania na nowo, a także wprowadzenia tych refleksji w życie.