Pamięć gromadzi prochy. Szkice historyczne i osobiste

Książka ta przedstawia nietypowe spojrzenie na historię Polski, przechodząc przez wydarzenia od XI do XXI wieku. Zamiast tradycyjnych interpretacji, autor zwraca uwagę na niekonwencjonalne aspekty; narodowe klęski stają się rezultatem prób odzyskania podmiotowości, a pierwsze powstanie skutkiem działań psychopaty. Przedstawiane są Niemcy, Żydzi i Rusini jako ofiary Polaków, zaś komuniści jawią się jako ci, którzy ocalili kraj. Celem autora jest odnalezienie sensu w polskich dziejach poprzez prowokacyjne podejście i patrzenie z różnych perspektyw, odkrywając często ukryte prawdy. Obecnie wyraża przekonanie, że utraciliśmy kontakt z polskimi tradycjami, a nasza pamięć jedynie przechowuje ich resztki.

W książce autor odwołuje się do inspiracji trzech pokoleń, pokazując szeroką gamę polskich postaw XX wieku. Łączy reportaże z Europy Środkowo-Wschodniej z próbami pojednania z sąsiadami oraz analizuje spuściznę komunizmu. Wspomnienia rodzinne poruszają temat walki o niepodległość, a żydowska kamienica przywołuje multi-kulturową historię Rzeczypospolitej. Spośród prac Andrzeja Romanowskiego, ta jest szczególnie osobista.

Prof. dr hab. Andrzej Romanowski, pracując na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz w Instytucie Historii PAN, pełni funkcję redaktora naczelnego Polskiego słownika biograficznego i kieruje Katedrą Kultury Literackiej Pogranicza UJ. W serii wydawniczej Universitas redaguje Bibliotekę Literatury Pogranicza. Jest autorem wielu książek naukowych, eseistycznych i publicystycznych, w tym „Antykomunizm, czyli upadek Polski” (2019), „Wschodnim pograniczem literatury polskiej” (2018) oraz współautorem książki „Tak, jestem córką Jakuba Bermana” (2016, z Lucyną Tychową).