Knebel. Cenzura w PRL-u

Cenzura w PRL-u osiągnęła swój największy sukces przez przekonanie społeczeństwa, że faktycznie nie istnieje, mimo że przenikała każdy aspekt życia. Profesor Romek ukazuje, jak cenzorzy, od dawna świadomi prawdy o Katyniu, byli szkoleni w rozpoznawaniu aluzji w tekstach. Grzegorz Królikiewicz zauważa przewrotnie, że obecność nieświadomych swojej roli cenzorów dodawała mu odwagi w działaniach. Z kolei poeta Ernest Bryll zmieniał fragmenty śpiewogry „Po górach, po chmurach”, aby uspokoić Gomułkę, który w gniewie obrzucał urzędników kałamarzami z powodu donosu o domniemanej aluzji diabelskiego monologu do jego osoby.

Cenzura potrafiła również zestawiać naukę z polityką, jak w przypadku Zbigniewa Lwa-Starowicza, którego artykuł „Miłość francuska” został usunięty ze względu na przyjazd prezydenta Francji, Charlesa de Gaulle’a. Pewien krakowski cenzor wspominał, jak udało mu się przemycić na Zachód tajne dokumenty i instrukcje dla cenzorów. Natomiast dyrektor opolskiej delegatury Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk opowiada o wyzwaniu, jakim było pogodzenie wiary z pracą w komunistycznym aparacie.

Książka Błażeja Torańskiego przedstawia 21 wywiadów z dziennikarzami, reżyserami, grafikami, kompozytorami i artystami estradowymi, którzy odkrywają, jak cenzura zmuszała ich do kompromisów i nierzadko do współpracy. Publikacja opisuje metody, którymi władza wpływała na wolność twórczą, a jej powstanie wsparło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.