Katarynka oraz Z legend dawnego Egiptu

"Katarynka" autorstwa Bolesława Prusa to pozytywistyczna nowela, która uważana jest za część polskiego kanonu literackiego. Jej wyjątkowość polega na wprowadzeniu do literatury postaci, które wcześniej były zaniedbywane – zwykłych ludzi o wrażliwych sercach. Prus przybliża ich psychikę, otaczając bohaterów atmosferą lirycznego zatroskania. Głównym bohaterem opowieści jest pan Tomasz, emerytowany adwokat i miłośnik sztuki, który spędza większość czasu w swoim gabinecie, oddając się wyrafinowanym rozrywkom i obserwując niewidomą dziewczynkę, córkę sąsiadki. Drugą postacią jest ta właśnie dziewczynka – wrażliwe i melancholijne dziecko, które zmaga się z niepełnosprawnością. Katarynka, której muzykę pan Tomasz uważa za irytującą, lecz która przynosi dziewczynce ogrom radości, staje się katalizatorem subtelnych zmian w relacjach i duszach bohaterów.

Inna nowela Prusa, "Z legend dawnego Egiptu", wprowadza z kolei zupełnie odmienne innowacje literackie. Prus przenosi czytelników do starożytnego Egiptu, wykorzystując historyczny kostium do refleksji nad współczesnością, szczególnie w kontekście niemieckich cesarzy - Wilhelma I Hohenzollerna i jego następcy Fryderyka III. Nowela stanowi obowiązkową lekturę dla uczniów klasy piątej, budząc zainteresowanie zarówno przeszłością, jak i teraźniejszością.