Wiek męski: epopeja rozkładu

Starość to jeden z najstarszych tematów w literaturze, a jej analiza zyskała na popularności wśród badaczy od lat dziewięćdziesiątych XX wieku. Książka Grzegorza Olszańskiego, "Wiek męski: epopeja rozkładu. Motywy senilne w poezji polskiej po 1989 roku", z jednej strony wpisuje się w to zainteresowanie, lecz z drugiej – dość znacząco się od niego różni. Z jednej strony, książka stanowi próbę zgłębienia poetyckich reprezentacji starości, wynikającą z przekonania, że proces starzenia jest głęboko związany z literaturą i ludzkim doświadczeniem. Z drugiej strony jednak, w odróżnieniu od licznych innych publikacji, Olszański koncentruje się nie na stanie starości, lecz na procesie starzenia się.

Większość literackich rozważań o starości skupia się na biografiach starszych pisarzy, co sugeruje pewną skłonność literaturoznawców do uchylania standardowego dystansu do biografii w tym przypadku. Olszański jednak podchodzi do tematu odmiennie, eksplorując raczej ewolucję konceptu starzenia w literaturze niż statyczne przedstawienia starości. Analiza uwzględnia wiersze takich twórców jak Marcin Świetlicki, Jacek Podsiadło, Marcin Baran, Krzysztof Śliwka, Mariusz Grzebalski i Krzysztof Jaworski, a także czasem Miłosza Biedrzyckiego, Grzegorza Wróblewskiego i Adama Wiedemanna. Mimo że ich wiek i odległość perspektywy do późnej starości nie sugerowałyby oczywistego wyboru do tematu, ich twórczość oferuje bogactwo sytuacji lirycznych i motywów przekraczania „smugi cienia”, co żywo uchwyca proces przemiany tożsamościowej i ograniczenia czasowego.

To nieoczywiste podejście doboru autorów potwierdza się przez mocne występowanie w ich twórczości lirycznych sytuacji, które intensywnie oddziałują na temat przekraczania barier czasu. Olszański wzbogaca literacką dyskusję o starzeniu się, oferując nową perspektywę i uwypuklając istotne aspekty przemian zachodzących wraz z upływem czasu.