Rój Hellstroma

Mocno się zdziwiłem, kiedy kiedy przeczytałem opis tej książki - okazuje się bowiem, że Frank Herbert pisał nie tylko dzieła związane ze światem Diuny, ale wychodzi też poza to uniwersum, pozostając w klimatach futurystycznych i trzeba oddać autorowi, że wyszło znów wspaniale:-)

Dotyczy spotkania normalnych Amerykanów we "współczesności" z dziwnym, kultowym społeczeństwem, które potajemnie żyje wśród nich od XIX wieku - Ulem.

Pojawia się tu wiele ważnych wątków Herbertowskich, zwłaszcza nauka i potencjał genetyczny człowieka, a także spotkanie z "obcym", który w rzeczywistości jest po prostu inną ludzką kulturą.

Choć ludzie z Ula osiedlili się w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku, to jako tajne stowarzyszenie istnieli (w niewielkiej liczbie) co najmniej sto lat wcześniej. W gruncie rzeczy jest to grupa, która stara się wzorować swoje społeczeństwo na tym, co uważa za najbardziej udany typ organizmów na Ziemi: owadach. Do tej mieszanki chcą jednak dodać ludzką inteligencję.

Co prowadzi do powstania bardzo przerażającego społeczeństwa. 50 000 ludzi żyje w ukryciu w jaskiniach pod farmą, która w tajemnicy jest ich Ulem. Próbują wyhodować "udomowioną" formę ludzkości, z różnymi szczepami, jak psy; najbardziej godny uwagi jest szczep naukowców, z gigantycznymi głowami i bezużytecznymi ciałami, którzy pracują nad dziwną bronią elektromagnetyczną, mającą chronić Ul, gdy zostanie on nieuchronnie odkryty przez "dziką, zewnętrzną ludzkość". Przeciętny robotnik jest kontrolowany za pomocą różnych środków chemicznych, które czynią go spokojnym i prawdomównym. Oczywiście, opracowali oni środki chemiczne zwiększające płodność, w tym różne afrodyzjaki, które są szczególnie przydatne podczas wysyłania samic rozpłodowych do społeczeństwa zewnętrznego. W rzeczywistości tak bardzo zależy im na kontrolowanej hodowli i utrzymaniu ważnych zasobów genetycznych, że robią dość przerażające rzeczy...

Herbert czyni fabułę bardziej zniuansowaną, uważając, by zwiększyć sympatię do Ula, a także starannie dobierając osoby, które spotykają się z Ulem, tak byś był do nich mniej przychylnie nastawiony niż w innym przypadku.

Na przykład, w Ulu jest miejsce na indywidualne zasługi; wyjątkowe osoby otrzymują "pokarm dla przywódców" (ich nauka o żywieniu jest bardzo zaawansowana) i otrzymują stanowiska przywódcze, pozostając lojalnymi wobec Ula (głównie ze względu na to, jak zostali wychowani); jednym z takich przywódców jest Hellstrom, od którego pochodzi nazwa książki, który ma tylko indywidualne imię (co nie jest powszechne w społeczeństwie Ula), ponieważ jest częścią frontu, który grupa utrzymuje, aby utrzymać się w tajemnicy przed Zewnętrznymi. Poza tym członkowie Ula są bardzo kochający i troszczą się o wszystkich swoich członków, na swój dziwnie komunistyczny sposób; nie naśladują też niewolniczo owadów. Wiedzą na przykład, że apetyt owadów jest ostatecznie niszczycielski, jeśli nie trzyma się go w ryzach, a ponieważ są inteligentni, sami zamierzają trzymać go w ryzach, kierując się w swojej nauce zasadami ekologii i przetwarzając wszystko na żywność (prowadzi to do kolejnego z ich naciskających na guziki zwyczajów: kanibalizmu. Martwy robotnik jest zazwyczaj wysyłany do Kadzi, gdzie zostaje przetworzony na pokarm).

Ul zostaje odkryty przez wyjątkowo paskudną tajną Agencję, ultrasekretne, zimnowojenne szpiegowskie ramię władzy wykonawczej, z całym bezdusznym podejściem do ludzkiego życia (kontrastującym z pragnieniem Ula, by nie zabijać, chyba że w obronie własnej), jakiego można się spodziewać po takiej Agencji. To trochę odsuwa sympatię od "normalnych" ludzi.

Chodzi o to - i myślę, że Herbertowi się to udaje - żeby obie strony były na swój sposób sympatyczne i niesympatyczne. Agencja próbuje dowiedzieć się czegoś o broni, nad którą pracuje Ul, a Ul stara się utrzymać Outsiderów z dala od siebie i w niewiedzy na tyle długo, by osiągnąć z nimi porozumienie.

Jest to dość napięta i interesująca sytuacja, a każda strata i zysk każdej ze stron jest ekscytujący, ponieważ sympatie są angażowane niezależnie od tego, kto wygrywa, a kto przegrywa.

Jedyną wadą tej książki jest trochę słabe zakończenie. Dochodzi do "punktu zatrzymania" - czegoś w rodzaju logicznej przerwy w akcji - a potem po prostu się urywa, zupełnie jak gdyby autor miał jeszcze coś do dodania, ale brakło mu czasu, nie przekreśla to jednak pozytywnego odbioru niniejszym recenzowanej powieści;-)

Frank Herbert to pisarz wybitny, geniusz i wizjoner, który stworzył niezwykłe uniwersum, którego pojedyncze dzieła trudno oceniać z perspektywy oderwania od Diuny, modus operandi samego Herberta. “Rój Hellstroma” jest nie tylko bardzo dobry z pozoru, ale też działa dobrze na wielu różnych poziomach. I jak większość jego dzieł, z których wszystkie są znakomite, poszukiwanie i odkrywanie ukrytych znaczeń, często rozproszonych na mniejsze części układanki, pozwalają czytelnikowi dostrzec szeroki zakres oddziaływania autora na wyobraźnię czytelników.

Opublikowana w 1973 roku powieść, przedstawia szereg pomysłów autora zwłaszcza fascynację genetyką i dynamiczną ekono-społecznością, później z powodzeniem implementowanych w Diunie. Miłośnicy Diuny pamiętają, że Bene Gesserit byli szczególnie uzdolnieni w aranżowaniu wzorów rozmnażania, a Bene Tleilaxu mają mentalność roju, odrzucając indywidualizm.

Kontrast między indywidualizmem a świadomością grupową jest głównym tematem tego dzieła. Herbert stworzył świat (przypuszczalnie współczesne Stany Zjednoczone), w którym wielowiekowy ruch mający na celu odtworzenie organizacji owadzich "rojów" w społeczeństwie ludzkim rozwinął się, by rzucić wyzwanie "dzikiej" populacji ludzkiej w walce o dominację. W czasach współczesnych Herbertowi Ameryka stała się państwem policyjnym, a na szczycie struktury władzy w kraju znajdują się agencje rządowe. Co najciekawsze, i co świadczy o jego geniuszu pisarskim, Herbert opowiada tę historię z perspektywy roju, a amerykańskie państwo policyjne jest wrogiem "zewnętrznym". Według jego własnych słów, stworzyło to "szczególny rodzaj napięcia".

Można to również postrzegać jako alegorię komunizmu. W czasach, gdy powstawała książka, USA i ZSRR były pogrążone w globalnym impasie zimnej wojny. Ul Herberta przypomina autokratyczne społeczeństwo ze względu na genetycznie zmanipulowany, wysoce wyspecjalizowany kastowy system robotniczy. W tym miejscu geniusz Herberta przekształca tę prostą metaforę w coś znacznie bardziej interesującego, ponieważ opisuje on podobieństwa między naszym państwem policyjnym a społeczeństwem opartym na owadach. Ul Hellstroma można również postrzegać jako stwierdzenie, że nie tylko państwo policyjne może być postrzegane jako system dronów przypominający owady, ale także, że nasze poleganie na "elitarnym" przywództwie w takim państwie może nie być nawet najbardziej udanym modelem.

Czerpiąc inspirację z Kronik Hellstroma, filmu z 1971 roku opisującego darwinistyczną walkę o przetrwanie między ludźmi a owadami, zawierającego elementy satyry i horroru science fiction, Herbert wykorzystuje swoją wyjątkową umiejętność tworzenia dobrze nakreślonych postaci, aby stworzyć pierwszorzędną powieść science fiction.

Czytelnicy, którym podobała się "Diuna", będą mile zaskoczeni, gdy przekonają się, że Herbert pisał również utwory niezwiązane z "Diuną", jednocześnie zawierających futurystyczne rozwiązania, charakterystyczną wizję za którą autor został pokochany przez miliony czytelników:-)

Mocno się zdziwiłem, kiedy kiedy przeczytałem opis tej książki - okazuje się bowiem, że Frank Herbert pisał nie tylko dzieła związane ze światem Diuny, ale wychodzi też poza to uniwersum, pozostając w klimatach futurystycznych i trzeba oddać autorowi, że wyszło znów wspaniale:-)

Dotyczy spotkania normalnych Amerykanów we "współczesności" z dziwnym, kultowym społeczeństwem, które potajemnie żyje wśród nich od XIX wieku - Ulem.

Pojawia się tu wiele ważnych wątków Herbertowskich, zwłaszcza nauka i potencjał genetyczny człowieka, a także spotkanie z "obcym", który w rzeczywistości jest po prostu inną ludzką kulturą.

Choć ludzie z Ula osiedlili się w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku, to jako tajne stowarzyszenie istnieli (w niewielkiej liczbie) co najmniej sto lat wcześniej. W gruncie rzeczy jest to grupa, która stara się wzorować swoje społeczeństwo na tym, co uważa za najbardziej udany typ organizmów na Ziemi: owadach. Do tej mieszanki chcą jednak dodać ludzką inteligencję.

Co prowadzi do powstania bardzo przerażającego społeczeństwa. 50 000 ludzi żyje w ukryciu w jaskiniach pod farmą, która w tajemnicy jest ich Ulem. Próbują wyhodować "udomowioną" formę ludzkości, z różnymi szczepami, jak psy; najbardziej godny uwagi jest szczep naukowców, z gigantycznymi głowami i bezużytecznymi ciałami, którzy pracują nad dziwną bronią elektromagnetyczną, mającą chronić Ul, gdy zostanie on nieuchronnie odkryty przez "dziką, zewnętrzną ludzkość". Przeciętny robotnik jest kontrolowany za pomocą różnych środków chemicznych, które czynią go spokojnym i prawdomównym. Oczywiście, opracowali oni środki chemiczne zwiększające płodność, w tym różne afrodyzjaki, które są szczególnie przydatne podczas wysyłania samic rozpłodowych do społeczeństwa zewnętrznego. W rzeczywistości tak bardzo zależy im na kontrolowanej hodowli i utrzymaniu ważnych zasobów genetycznych, że robią dość przerażające rzeczy...

Herbert czyni fabułę bardziej zniuansowaną, uważając, by zwiększyć sympatię do Ula, a także starannie dobierając osoby, które spotykają się z Ulem, tak byś był do nich mniej przychylnie nastawiony niż w innym przypadku.

Na przykład, w Ulu jest miejsce na indywidualne zasługi; wyjątkowe osoby otrzymują "pokarm dla przywódców" (ich nauka o żywieniu jest bardzo zaawansowana) i otrzymują stanowiska przywódcze, pozostając lojalnymi wobec Ula (głównie ze względu na to, jak zostali wychowani); jednym z takich przywódców jest Hellstrom, od którego pochodzi nazwa książki, który ma tylko indywidualne imię (co nie jest powszechne w społeczeństwie Ula), ponieważ jest częścią frontu, który grupa utrzymuje, aby utrzymać się w tajemnicy przed Zewnętrznymi. Poza tym członkowie Ula są bardzo kochający i troszczą się o wszystkich swoich członków, na swój dziwnie komunistyczny sposób; nie naśladują też niewolniczo owadów. Wiedzą na przykład, że apetyt owadów jest ostatecznie niszczycielski, jeśli nie trzyma się go w ryzach, a ponieważ są inteligentni, sami zamierzają trzymać go w ryzach, kierując się w swojej nauce zasadami ekologii i przetwarzając wszystko na żywność (prowadzi to do kolejnego z ich naciskających na guziki zwyczajów: kanibalizmu. Martwy robotnik jest zazwyczaj wysyłany do Kadzi, gdzie zostaje przetworzony na pokarm).

Ul zostaje odkryty przez wyjątkowo paskudną tajną Agencję, ultrasekretne, zimnowojenne szpiegowskie ramię władzy wykonawczej, z całym bezdusznym podejściem do ludzkiego życia (kontrastującym z pragnieniem Ula, by nie zabijać, chyba że w obronie własnej), jakiego można się spodziewać po takiej Agencji. To trochę odsuwa sympatię od "normalnych" ludzi.

Chodzi o to - i myślę, że Herbertowi się to udaje - żeby obie strony były na swój sposób sympatyczne i niesympatyczne. Agencja próbuje dowiedzieć się czegoś o broni, nad którą pracuje Ul, a Ul stara się utrzymać Outsiderów z dala od siebie i w niewiedzy na tyle długo, by osiągnąć z nimi porozumienie.

Jest to dość napięta i interesująca sytuacja, a każda strata i zysk każdej ze stron jest ekscytujący, ponieważ sympatie są angażowane niezależnie od tego, kto wygrywa, a kto przegrywa.

Jedyną wadą tej książki jest trochę słabe zakończenie. Dochodzi do "punktu zatrzymania" - czegoś w rodzaju logicznej przerwy w akcji - a potem po prostu się urywa, zupełnie jak gdyby autor miał jeszcze coś do dodania, ale brakło mu czasu, nie przekreśla to jednak pozytywnego odbioru niniejszym recenzowanej powieści;-)

Frank Herbert to pisarz wybitny, geniusz i wizjoner, który stworzył niezwykłe uniwersum, którego pojedyncze dzieła trudno oceniać z perspektywy oderwania od Diuny, modus operandi samego Herberta. “Rój Hellstroma” jest nie tylko bardzo dobry z pozoru, ale też działa dobrze na wielu różnych poziomach. I jak większość jego dzieł, z których wszystkie są znakomite, poszukiwanie i odkrywanie ukrytych znaczeń, często rozproszonych na mniejsze części układanki, pozwalają czytelnikowi dostrzec szeroki zakres oddziaływania autora na wyobraźnię czytelników.

Opublikowana w 1973 roku powieść, przedstawia szereg pomysłów autora zwłaszcza fascynację genetyką i dynamiczną ekono-społecznością, później z powodzeniem implementowanych w Diunie. Miłośnicy Diuny pamiętają, że Bene Gesserit byli szczególnie uzdolnieni w aranżowaniu wzorów rozmnażania, a Bene Tleilaxu mają mentalność roju, odrzucając indywidualizm.

Kontrast między indywidualizmem a świadomością grupową jest głównym tematem tego dzieła. Herbert stworzył świat (przypuszczalnie współczesne Stany Zjednoczone), w którym wielowiekowy ruch mający na celu odtworzenie organizacji owadzich "rojów" w społeczeństwie ludzkim rozwinął się, by rzucić wyzwanie "dzikiej" populacji ludzkiej w walce o dominację. W czasach współczesnych Herbertowi Ameryka stała się państwem policyjnym, a na szczycie struktury władzy w kraju znajdują się agencje rządowe. Co najciekawsze, i co świadczy o jego geniuszu pisarskim, Herbert opowiada tę historię z perspektywy roju, a amerykańskie państwo policyjne jest wrogiem "zewnętrznym". Według jego własnych słów, stworzyło to "szczególny rodzaj napięcia".

Można to również postrzegać jako alegorię komunizmu. W czasach, gdy powstawała książka, USA i ZSRR były pogrążone w globalnym impasie zimnej wojny. Ul Herberta przypomina autokratyczne społeczeństwo ze względu na genetycznie zmanipulowany, wysoce wyspecjalizowany kastowy system robotniczy. W tym miejscu geniusz Herberta przekształca tę prostą metaforę w coś znacznie bardziej interesującego, ponieważ opisuje on podobieństwa między naszym państwem policyjnym a społeczeństwem opartym na owadach. Ul Hellstroma można również postrzegać jako stwierdzenie, że nie tylko państwo policyjne może być postrzegane jako system dronów przypominający owady, ale także, że nasze poleganie na "elitarnym" przywództwie w takim państwie może nie być nawet najbardziej udanym modelem.

Czerpiąc inspirację z Kronik Hellstroma, filmu z 1971 roku opisującego darwinistyczną walkę o przetrwanie między ludźmi a owadami, zawierającego elementy satyry i horroru science fiction, Herbert wykorzystuje swoją wyjątkową umiejętność tworzenia dobrze nakreślonych postaci, aby stworzyć pierwszorzędną powieść science fiction.

Czytelnicy, którym podobała się "Diuna", będą mile zaskoczeni, gdy przekonają się, że Herbert pisał również utwory niezwiązane z "Diuną", jednocześnie zawierających futurystyczne rozwiązania, charakterystyczną wizję za którą autor został pokochany przez miliony czytelników:-)