Życie i los

"Życie i los" autorstwa Wasilija Grossmana to książka o niecodziennych losach, która sama w sobie jest równie niezwykła jak jej historia. Autor, wierząc w możliwość publikacji w ZSRR, stworzył dzieło mające potężny ładunek emocji, które zamiast światła dziennego, poznało cierpki smak opresji — rękopisy zostały skonfiskowane, skazując książkę na zapomnienie.

Grossman już wcześniej niż wielu innych dostrzegł uderzające podobieństwa między dwoma totalitarnymi reżimami — sowieckim i hitlerowskim — choć formalnie były one zaciętymi przeciwnikami. Jego powieść, napisana z rozmachem przywodzącym na myśl twórczość Tołstoja, skupia się na przeżyciach jednej rodziny w burzliwych czasach bitwy stalingradzkiej. Autor snuje opowieść pełną żywych postaci, zabiera nas na pole walki oraz do zacisznych miejsc, takich jak pracownia profesora fizyki czy ciasny barak obozowy. Choć wojna stanowi tło, centralnym tematem książki jest wolność. Potężne wydarzenia, wojny oraz bezduszność aparatu państwowego potrafią niszczyć ludzi, jednak nie są w stanie zdehumanizować ich do końca. I podobnie jak Grossmanowi udało się dotrzeć do czytelników, tak i życie nieustannie znajduje siłę, by ostatecznie zwyciężyć przekorny los.