Samuel Twardowski - sylwetka autora

Samuel Ludwik Twardowski, znany z herbu Ogończyk oraz pod pseudonimem S.T. ze Skrzypny, był wybitnym polskim poetą okresu baroku. Był nie tylko epikiem, lecz również panegirystą, satyrykiem i tłumaczem. Urodził się w skromnej rodzinie szlacheckiej z województwa kaliskiego. Jego ojciec, Mikołaj Twardowski, zarządzał majątkiem w Lutyni niedaleko Pleszewa, obecnie części Gminy Dobrzyca. Samuel zaczął swoją edukację w jezuickim kolegium Karnkowskiego w Kaliszu, gdzie odkrył swoje pisarskie talenty.

W 1621 roku Samuel brał udział w bitwie pod Chocimiem, a w latach 1622-1623 towarzyszył Krzysztofowi Zbaraskiemu w misji dyplomatycznej do Turcji. Działał później jako sekretarz w różnych magnackich rodach, w tym Wiśniowieckich i Leszczyńskich. W latach 40. XVII wieku mieszkał w wiosce Zarubińce na Podolu, lecz został zmuszony do opuszczenia jej podczas powstania kozackiego w 1648 roku. Wrócił wówczas do Wielkopolski, gdzie zarządzał majątkami dla rodziny Sieniutów. W czasach najazdu szwedzkiego początkowo wspierał Karola X Gustawa, aby w 1656 roku przejść na stronę Jana II Kazimierza. Samuel zmarł w Zalesiu Wielkim w 1661 roku i został pochowany w kościele bernardyńskim w Kobylinie.

Debiut literacki Twardowskiego miał miejsce w 1633 roku dzięki epickiemu poematowi "Przeważna legacyja, Jaśnie Oświeconego Książęcia Krzysztofa Zbaraskiego", który opisuje misję Krzysztofa Zbaraskiego do cesarza Turcji. Poemat pisał w formie kroniki z elementami eposu, wzbogacając narrację o szczegóły dotyczące tureckiej kultury i polityki. Następnym dziełem Twardowskiego była dramatyczna sielanka "Dafnis drzewem bobkowym" z 1636 roku, będąca literacką adaptacją mitu o Apollinie i nimfie Dafne.

Twardowski swoje późniejsze działania skupił na tworzeniu poematów biograficznych. W 1649 roku wydał "Władysław IV, król polski i szwedzki" oraz "Wojna domowa z Kozaki i Tatary". Tworzył również panegiryki i polityczne pisma satyryczne, jak choćby "Satyr na twarz Rzeczypospolitej".

Jego najbardziej znaczącym dziełem jest "Nadobna Paskwalina" z 1655 roku, poemat oparty na mitologicznych motywach, który opowiada historię miłości Paskwaliny. Łączy on mitologię grecką z chrześcijańskim wyobrażeniem, przenosząc akcję między realnymi lokalizacjami jak Lizbona, a postaciami jak Apollo czy Wenus. Przez pryzmat snu, zazdrości i duchowej transformacji, historia Paskwaliny staje się inicjacją jej samowiedzy. Te dwie sielanki, Dafnis i Nadobna Paskwalina, do dziś pozostają najczęściej wznawianymi utworami Twardowskiego.