Wiedźmikołaj. Świat Dysku. Tom 20

Jak można się domyślić jest to książka o Bożym Narodzeniu - tak jakby. Rzecz w tym, że to nie jest Ziemia a Świat Dysku, co oznacza, że Pratchett stworzył zupełnie inną, choć podobną tradycję. Na Dysku mamy Noc Strzeżenia Wiedźm, a zamiast wesołego okrągłego człowieka ubranego na czerwono z białym futrem jadącego na saniach ciągniętych przez renifery, mamy wesołego okrągłego człowieka jadącego na saniach ciągniętych przez wieprze. Taka jest natura Świata Dysku.

Cóż, jak się okazuje, Wiedźmikołaj znika, co oznacza, że dzieci nie dostaną swoich prezentów, więc Śmierć postanawia go zastąpić i choć jest jednym z najbardziej przerażających stworzeń na dysku, to okazuje się, że ma złote serce. Oznacza to, że kiedy wskakuje do domu, aby dać dziecku prezent, on rzeczywiście daje dziecku, to co chce. To, jak można sobie wyobrazić, kończy się pewnymi problemami, ponieważ cała idea Wiedźmikołaja dającego prezenty nie polega na daniu tego co chce, lecz tego na co pozwala sytuacja ekonomiczna. Niestety, dając biednemu dziecku drogi prezent, zaburza nieco tę równowagę. Choć na początku wydaje się, że cała rola Wiedźmikołaja polega na dawaniu dzieciom prezentów (oczywiście adekwatnych do ich sytuacji ekonomicznej), to jest w tym coś więcej. Pod koniec książki staje się całkiem jasne, że rolą Wiedźmikołaja jest sprawianie, by rano wschodziło słońce.

Pamiętam, że to była pierwsza książka z dysku, po którą sięgnąłem. Był grudzień, a za oknem padał śnieg. Lepszej scenerii nie można sobie wyobrazić. Zostałem zaczarowany klimatem płynącym z tej książki. Ale nie tylko. Zaczarowała mnie również sztuka pisania Terry'ego Pratchetta. Materiał humorystyczny przeplatany mądrością. Absurdalne postacie i bajkowy charakter. Do tego poszczególne książki utrzymują poziom.

Kilka zachęcających cytatów:
"Nie możesz jej tego dać! - wrzasnęła. - To niebezpieczne.
TO MIECZ, zauważył Wiedźmikołaj. ONE NIE MAJĄ BYĆ BEZPIECZNE.
-Przecież to dziecko! - krzyknął Crumley.
ZABAWKA JEST KSZTAŁCĄCA.
-A jeśli się skaleczy?
BĘDZIE TO WAŻNĄ LEKCJĄ".

"I DLATEGO, ŻE LUDZIE SĄ TACY INTERESUJĄCY. WYNALEŹLI NAWET NUDĘ. DOPRAWDY ZADZIWIAJĄCE".

"TAK MYŚLISZ? WEŹ ZATEM WSZECHŚWIAT I ROZGNIEĆ GO NA NAJDROBNIEJSZY PYŁ, PRZESIEJ PRZEZ NAJDROBNIEJSZE SITO, A POTEM POKAŻ MI CHOCIAŻ JEDEN ATOM SPRAWIEDLIWOŚCI, JEDNĄ MOLEKUŁĘ MIŁOSIERDZIA, A JEDNAK... Śmierć machnął ręką. A JEDNAK DZIAŁACIE, JAK GDYBY ISTNIAŁ JAKIŚ IDEALNY PORZĄDEK ŚWIATA, JAK GDYBY BYŁA WE WSZECHŚWIECIE JAKAŚ... JAKAŚ SŁUSZNOŚĆ, WEDŁUG KTÓREJ MOŻNA GO OCENIAĆ".

Przeczytałem w 2010, 2015, 2020 i przeczytam w 2025! Już niedługo.

Mimo wielu lat, które upłynęły od wydania książki, jej przekaz wydaje się aktualniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Pratchett przez napisaną historię w zasadzie wyśmiewa komercję czającą się za świętami bożego narodzenia. Nie pozostawia suchej nitki na naszej pozornej hojności i drastycznych kontrastach np. w zamożności. Sama postać Śmierci wcielającego się w rolę mikołaja, co rusz wygłasza mądre zdania na temat wiary i symboliki świątecznego grubaska. Co szczególnie chwyta za serce, to fakt, że Śmierć woli dawać niż zabierać. To książka o naturze wiary, przypominająca, że rzeczy, które uważamy za istotne, wieczne, niezniszczalne są tutaj, ponieważ chcieliśmy, żeby były. Jest to książka o genezie wierzeń. "Wiedźmikołaj" przypomina nam, że te wszystkie historie, zwyczaje i zasady, w które wierzymy, są tak naprawdę stworzone, aby uzupełnić przerażającą pustkę, którą wcześniej czy później większość z nas odkrywa. Gdybyśmy tego nie mieli, życie straciłoby sens. Wiara jest tym, co leży u podstaw tego, czym jesteśmy jako ludzie.

Wbrew temu, co napisałam powyżej, ta historia, z całym swoim przesłaniem jest daleka od kaznodziejstwa i pouczania. Wręcz przeciwnie, jest przezabawna i urocza.

Oczywiście, mamy okazję cieszyć się towarzystwem jednej z najbardziej fascynujących postaci Pratchetta - Śmierci. Jest wiele zabawnych momentów, gdy przywdziewa fałszywą brodę Wiedźmikołaja. Do tej pory nigdy nie musiał zadawać sobie pytania "grzeczny czy niegrzeczny?" i nigdy ludzie nie ustawiali się w kolejce, by go zobaczyć. Jest kilka rzeczy, których Śmierć uczy się dzięki tej nowej pracy - wartość dobroczynności, dar życia niesprawiedliwość społeczna.

Jedyną rzeczą, która nie podobała mi się w tej książce to jej długość. Czułam, że historią mogłaby być nieco krótsza (nawet o stron) i nie utraciłaby przekazu i byłaby tak samo świetna. Śmierć Szczurów była trochę zbędną postacią, ale w parze z Miodrzekłem dawał radę. Po prostu myślałam, że te obydwaj będą mieli większą rolę do odegrania.

Tak czy inaczej, ta książka ma kilka genialnych momentów i była to naprawdę zabawna lektura. Jest to jedna z bardziej cytowalnych powieści Świata Dysku. Pojawia się w niej mnóstwo zabawnych postaci pobocznych. Nasz antagonista jest jednym z najbardziej czarnych charakterów w twórczości Sir Terry'ego. Wiele ulubionych postaci pojawia się gościnnie.

Na koniec chce jeszcze wspomnieć, iż powstała dwuodcinkowa adaptacje Wiedźmikołaja, która ukazała się w 2006 roku. Pierwszą cześć bez problemu można znaleźć w internecie z polskim lektorem.

Jak można się domyślić jest to książka o Bożym Narodzeniu - tak jakby. Rzecz w tym, że to nie jest Ziemia a Świat Dysku, co oznacza, że Pratchett stworzył zupełnie inną, choć podobną tradycję. Na Dysku mamy Noc Strzeżenia Wiedźm, a zamiast wesołego okrągłego człowieka ubranego na czerwono z białym futrem jadącego na saniach ciągniętych przez renifery, mamy wesołego okrągłego człowieka jadącego na saniach ciągniętych przez wieprze. Taka jest natura Świata Dysku.

Cóż, jak się okazuje, Wiedźmikołaj znika, co oznacza, że dzieci nie dostaną swoich prezentów, więc Śmierć postanawia go zastąpić i choć jest jednym z najbardziej przerażających stworzeń na dysku, to okazuje się, że ma złote serce. Oznacza to, że kiedy wskakuje do domu, aby dać dziecku prezent, on rzeczywiście daje dziecku, to co chce. To, jak można sobie wyobrazić, kończy się pewnymi problemami, ponieważ cała idea Wiedźmikołaja dającego prezenty nie polega na daniu tego co chce, lecz tego na co pozwala sytuacja ekonomiczna. Niestety, dając biednemu dziecku drogi prezent, zaburza nieco tę równowagę. Choć na początku wydaje się, że cała rola Wiedźmikołaja polega na dawaniu dzieciom prezentów (oczywiście adekwatnych do ich sytuacji ekonomicznej), to jest w tym coś więcej. Pod koniec książki staje się całkiem jasne, że rolą Wiedźmikołaja jest sprawianie, by rano wschodziło słońce.

Pamiętam, że to była pierwsza książka z dysku, po którą sięgnąłem. Był grudzień, a za oknem padał śnieg. Lepszej scenerii nie można sobie wyobrazić. Zostałem zaczarowany klimatem płynącym z tej książki. Ale nie tylko. Zaczarowała mnie również sztuka pisania Terry'ego Pratchetta. Materiał humorystyczny przeplatany mądrością. Absurdalne postacie i bajkowy charakter. Do tego poszczególne książki utrzymują poziom.

Kilka zachęcających cytatów:
"Nie możesz jej tego dać! - wrzasnęła. - To niebezpieczne.
TO MIECZ, zauważył Wiedźmikołaj. ONE NIE MAJĄ BYĆ BEZPIECZNE.
-Przecież to dziecko! - krzyknął Crumley.
ZABAWKA JEST KSZTAŁCĄCA.
-A jeśli się skaleczy?
BĘDZIE TO WAŻNĄ LEKCJĄ".

"I DLATEGO, ŻE LUDZIE SĄ TACY INTERESUJĄCY. WYNALEŹLI NAWET NUDĘ. DOPRAWDY ZADZIWIAJĄCE".

"TAK MYŚLISZ? WEŹ ZATEM WSZECHŚWIAT I ROZGNIEĆ GO NA NAJDROBNIEJSZY PYŁ, PRZESIEJ PRZEZ NAJDROBNIEJSZE SITO, A POTEM POKAŻ MI CHOCIAŻ JEDEN ATOM SPRAWIEDLIWOŚCI, JEDNĄ MOLEKUŁĘ MIŁOSIERDZIA, A JEDNAK... Śmierć machnął ręką. A JEDNAK DZIAŁACIE, JAK GDYBY ISTNIAŁ JAKIŚ IDEALNY PORZĄDEK ŚWIATA, JAK GDYBY BYŁA WE WSZECHŚWIECIE JAKAŚ... JAKAŚ SŁUSZNOŚĆ, WEDŁUG KTÓREJ MOŻNA GO OCENIAĆ".

Przeczytałem w 2010, 2015, 2020 i przeczytam w 2025! Już niedługo.

Mimo wielu lat, które upłynęły od wydania książki, jej przekaz wydaje się aktualniejszy niż kiedykolwiek wcześniej. Pratchett przez napisaną historię w zasadzie wyśmiewa komercję czającą się za świętami bożego narodzenia. Nie pozostawia suchej nitki na naszej pozornej hojności i drastycznych kontrastach np. w zamożności. Sama postać Śmierci wcielającego się w rolę mikołaja, co rusz wygłasza mądre zdania na temat wiary i symboliki świątecznego grubaska. Co szczególnie chwyta za serce, to fakt, że Śmierć woli dawać niż zabierać. To książka o naturze wiary, przypominająca, że rzeczy, które uważamy za istotne, wieczne, niezniszczalne są tutaj, ponieważ chcieliśmy, żeby były. Jest to książka o genezie wierzeń. "Wiedźmikołaj" przypomina nam, że te wszystkie historie, zwyczaje i zasady, w które wierzymy, są tak naprawdę stworzone, aby uzupełnić przerażającą pustkę, którą wcześniej czy później większość z nas odkrywa. Gdybyśmy tego nie mieli, życie straciłoby sens. Wiara jest tym, co leży u podstaw tego, czym jesteśmy jako ludzie.

Wbrew temu, co napisałam powyżej, ta historia, z całym swoim przesłaniem jest daleka od kaznodziejstwa i pouczania. Wręcz przeciwnie, jest przezabawna i urocza.

Oczywiście, mamy okazję cieszyć się towarzystwem jednej z najbardziej fascynujących postaci Pratchetta - Śmierci. Jest wiele zabawnych momentów, gdy przywdziewa fałszywą brodę Wiedźmikołaja. Do tej pory nigdy nie musiał zadawać sobie pytania "grzeczny czy niegrzeczny?" i nigdy ludzie nie ustawiali się w kolejce, by go zobaczyć. Jest kilka rzeczy, których Śmierć uczy się dzięki tej nowej pracy - wartość dobroczynności, dar życia niesprawiedliwość społeczna.

Jedyną rzeczą, która nie podobała mi się w tej książce to jej długość. Czułam, że historią mogłaby być nieco krótsza (nawet o stron) i nie utraciłaby przekazu i byłaby tak samo świetna. Śmierć Szczurów była trochę zbędną postacią, ale w parze z Miodrzekłem dawał radę. Po prostu myślałam, że te obydwaj będą mieli większą rolę do odegrania.

Tak czy inaczej, ta książka ma kilka genialnych momentów i była to naprawdę zabawna lektura. Jest to jedna z bardziej cytowalnych powieści Świata Dysku. Pojawia się w niej mnóstwo zabawnych postaci pobocznych. Nasz antagonista jest jednym z najbardziej czarnych charakterów w twórczości Sir Terry'ego. Wiele ulubionych postaci pojawia się gościnnie.

Na koniec chce jeszcze wspomnieć, iż powstała dwuodcinkowa adaptacje Wiedźmikołaja, która ukazała się w 2006 roku. Pierwszą cześć bez problemu można znaleźć w internecie z polskim lektorem.