Tylko prawda

<p>W trzeciej dekadzie XXI wieku nie ma w Rosji ludzi odważnych, gotowych mówić jak jest naprawdę. 21 lutego 2023 roku prezydent Federacji Rosyjskiej, Władimir Putin, w ciągu 114 minut przedstawił w przemówieniu do narodu festiwal kłamstw, manipulacji i oszczerstw kierowanych w stronę Zachodu. Obecni na sali zwolennicy prezydenta Federacji Rosyjskiej niekiedy zdradzali znudzenie, ale to zupełnie naturalne podczas tak długiego przemówienia. Najważniejsze osoby w państwie sprawiały wrażenie pogodzonych z sytuacją. Władimir Putin powiedział https://******.** że to Zachód rozpoczął wojnę w Ukrainie, co jest wierutnym kłamstwem mającym na celu usprawiedliwienie rzekomo obronnej postawy w zakresie realizowanej przez władze na Kremlu taktyki wobec Zachodu inspirowanego przez władze Ukrainy. Autorka reportażu pod tytułem „Tylko prawda. Wybór reportaży” wywołała poruszenie w Rosji dwa razy. Za pierwszym razem w 2004 roku, kiedy została porwana i brutalnie torturowana przez rosyjskich żołnierzy stacjonujących na obszarze Czeczeni. Kolejny raz, gdy dwa lata później została odnaleziona martwa na klatce schodowej własnego bloku mieszkalnego. To był chłodny, deszczowy dzień w Moskwie. 7 października 2006 roku Anna Politkowska została zamordowana przez nieznanych sprawców. Tropy od razu prowadziły do rosyjskich tajnych służb, a podejrzenia wzmagają fakt, że w dniu śmierci Anny Politkowskiej Władimir Putin obchodził 54 urodziny. Podobna symbolika w Rosji rzadko jest dziełem przypadku, o czym sama Anna Politkowska wielokrotnie pisała w swoich reportażach.<br><br>Anna Politkowska była znana z opozycyjnej retoryki wobec Kremla, i to jeszcze w latach 90. XX wieku, kiedy Borys Jelcyn zdecydowanie poluzował wolności i swobody obywatelskie. Związek Radziecki rozpadł się w 1991 roku, a kolejna dekada stanowiła dla Rosji potężne wyzwanie w zakresie utrzymania jedności licznego narodu, zamieszkującego krainy od zachodniej, europejskiej części Rosji, aż po dalekie krańce północnej Syberii. Anna Politkowska miała świadomość, że kluczem do zarządzania opinią publiczną nie jest uzyskanie poparcia dalekiej prowincji, ale przede wszystkim głosy słyszane w Moskwie oraz w St. Petersburgu. Sama mieszkała w stolicy Rosji, gdzie regularnie grożono jej pobiciem i zastraszano w mało wybredny sposób. W książce „Tylko prawda. Wybór reportaży” autorka wyjaśnia, że Rosja w latach 90. XX wieku była krajem ludzi pozbawionych nadziei, gdzie dzika prywatyzacja przynosiła pojedynczym jednostkom fortuny, większość jednak żyła w przekonaniu, że rozpad ZSRR był największą tragedią dla Rosji w XX wieku. Hasła te podchwycił w kolejnych latach Władimir Putin. Anna Politkowska w książce „Tylko prawda. Wybór reportaży” zauważa w tym zakresie trudną do zignorowania koincydencje. Fatalne nastroje rosyjskiego społeczeństwa w tamtym czasie uległy przemianie w kierunku nostalgii za czasami potężnego i budzącego szacunek na świecie bloku komunistycznego. Jak zauważa rosyjska dziennikarka, niewiele wówczas rozmawiano o niewydolności, jaka cechowała polityczne, gospodarcze czy w końcu militarne fundamenty, na których oparto ZSRR. Liczyło się tylko poczucie dumy z własnego kraju, który w latach 90. XX wieku rozpadał się dosłownie na oczach obywateli rosyjskich, nierzadko pamiętających czasy wielkiego zwycięstwa nad nazizmem w ramach Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Władimir Putin rozumiał owe zależności. Zamiast inwestować w gospodarkę i nowoczesne technologie, zainwestował w sektor militarny i w krótkim czasie prowadził wojny w Czeczenii, Syrii czy na Ukrainie. Anna Politkowska szczególnie zapisała się relacjami dziennikarskimi z II Wojny w Czeczenii, gdzie jako jedna z niewielu miała odwagę mówić prawdę o ludności czeczeńskiej oraz motywacjach, jakie przyświecają ich bojownikom. Władze na Kremlu nie brały pod uwagę aspektów opisywanych przez autorkę książki „Tylko prawda. Wybór reportaży”. W ocenie Władimira Putina każdy, kto występuje z bronią przeciwko rosyjskiej armii, zakwalifikowany został jako terrorysta i przeznaczony do „eliminacji”. Taka postawa najlepiej pokazuje, jak ważną rolę we współczesnym świecie pełnią media. Bez nich politycy mogą powiedzieć wszystko, a przypadki Federacji Rosyjskiej ilustrują, jak łatwo i skutecznie można manipulować opinią publiczną bez rzetelnego i obiektywnego dziennikarstwa. Anna Politkowska nie żyje od 2006 roku, wciąż jednak pozostaje dla części rosyjskiego społeczeństwa symbolem wolnych i niezależnych mediów.</p><p>Ze względu na osobę autorki warto przeczytać książkę „Tylko prawda. Wybór reportaży”. Anna Politkowska to kobieta niezłomna, która w przeszłości kilkukrotnie odwiedzała Czeczenię, aby relacjonować prawdę o brutalnej wojnie prowadzonej przez rosyjską armię. Obok artykułów związanych z wojną, Anna Politkowska przedstawia opis ważnych dla przemian w Rosji wydarzeń, szczególnie związanych z aktywnością Borysa Jelcyna i w dalszej perspektywie jego następcy, Władimira Putina. Kopalnia wiedzy o rosyjskim społeczeństwie, które wbrew opinii wielu komentatorów wydaje się bardziej podzielone, aniżeli przyjęło się w tym zakresie uważać. Rzecz w tym, że obecnie za samo określenie „wojna” w Rosji można iść „siedzieć” na 15 lat więzienia. A przecież każdy wie, że na Ukrainie toczy się największa wojna w Europie od czasów II Wojny Światowej.</p>

<p>Geneza konfliktu pomiędzy regularną armią Federacji Rosyjskiej oraz bojownikami czeczeńskimi sięga 1994 roku. Wówczas to przywódca Republiki Czeczeni, Dżochar Dudajew, otwarcie zadeklarował chęć dążenia narodu czeczeńskiego do uzyskania niepodległości oraz suwerenności. Wspomniany Dżochar Dudajew był człowiekiem cieszącym się zaufaniem społeczeństwa, które reprezentował, być może dlatego Moskwa bardzo poważnie potraktowała dążenia separatystyczne. I Wojna w Czeczenii rozegrała się w latach 1994-1996 i w zgodnej opinii komentatorów zakończyła się klęską władz na Kremlu. Był to kolejny kamyczek do ogródka ówczesnego prezydenta Federacji Rosyjskiej, Borysa Jelcyna, który z czasem stał się „twarzą” kryzysu gospodarczego, politycznego i wojskowego, jaki zapanował w Rosji w latach 90. XX wieku po rozpadzie Związku Radzieckiego. II Wojna w Czeczenii toczona w latach 1999-2009, choć nadal miała charakter regionalny, zmieniła architekturę bezpieczeństwa w obszarze Europy Środkowo-Wschodniej. Analizę okoliczności wybuchu obu wojen w Czeczenii ze szczególnym uwzględnieniem nastrojów społecznych w Rosji na przełomie XX i XXI wieku przedstawiła znana bojowniczka o prawa i wolności obywatelskie: Anna Politkowska.<br><br>W chwili śmierci Anna Politkowska miała 47 lat. W tym samym dniu prezydent Federacji Rosyjskiej, Władimir Putin, obchodził swoje 54. urodziny. Zbieżność wspomnianych dat może wydawać się przypadkowa, jednak lektura książki „Tylko prawda. Wybór reportaży” jest wyraźnym świadectwem, że tajne służby w Rosji niczego nie pozostawiają przypadkowi. Anna Politkowska od połowy lat 90. XX wieku pozostawała wrogiem numer 1 w oczach kremlowskich elit. O rosyjskiej dziennikarce głośno zrobiło się przy okazji wojen w Czeczenii, gdzie Anna Politkowska, wbrew narracji Moskwy, opisywała skalę okrucieństw dokonanych przez rosyjskich żołnierzy na ludności cywilnej. Zbiór opowiadań pod tytułem „Tylko prawda” stanowi wyjaśnienie przyczyn, przebiegu oraz konsekwencji obu wojen czeczeńskich dla przemian, jakie dokonały się w Federacji Rosyjskiej na przełomie XX i XXI wieku. Warto podkreślić, że Anna Politkowska była znana z „aktywnego dziennikarstwa”, czyli relacjonowała najważniejsze wydarzenia związane z obiema wojnami w Czeczenii z perspektywy naocznego świadka, często rozmawiając zarówno z żołnierzami rosyjskimi, jak i bojownikami czeczeńskimi. Zupełnie osobną relację stanowią rozmowy autorki książki „Tylko prawda. Wybór reportaży” z ludnością cywilną. Trudno powiedzieć, który ze wspomnianych wyżej frontów wydawał się szczególnie niebezpieczny w oczach kremlowskich elit. Należy uznać, że Władimir Putin i jego świta widzieli w Annie Politkowskiej zagrożenie przede wszystkim z uwagi na przyjętą przez rosyjską dziennikarkę aksjologię dla wykonywanej pracy: rzetelność, profesjonalizm oraz poszukiwanie prawdy za wszelką cenę. Takiej postawy Władimir Putin nie akceptuje, tym samym śmierć Anny Politkowskiej w windzie własnego mieszkania z perspektywy czasu wydaje się prezentem urodzinowym ze strony tajnych rosyjskich służb na rzecz prezydenta Federacji Rosyjskiej. Dowody w tym zakresie nigdy nie zostały przedstawione. Warto jednak dodać, że w redakcji „Nowej Gazety”, gdzie dziennikarka pracowała, relacjonując obie wojny w Czeczenii, nadal znajduje się jej biurko. Od lat widnieje na nim fotografia Anny Politkowskiej oraz lista dziennikarzy zamordowanych z okazji rządów Władimira Putina.</p><p>Reportaż pod tytułem „Tylko prawda. Wybór reportaży” to mocny i potrzebny głos w przedmiocie oceny wydarzeń, jakie miały miejsce w Rosji podczas I i II wojny czeczeńskiej. Narracja władz na Kremlu wobec konfliktu w Czeczenii była jasna i klarowna: zbuntowana republika inspirowana działaniami lokalnych bojowników o charakterze terrorystycznym stanowiła przeciwwagę dla państwa silnego i bezwzględnego wobec terrorystów, jak opisywał to Władimir Putin po zamachach w teatrze na Dubrowce oraz szkole w Biesłanie. Po latach okazało się, że rosyjskie tajne służby miały powiązania z zamachowcami. Władimir Putin wiedział, w jaki sposób konsolidować władzę po fatalnie ocenianych rządach Borysa Jelcyna. Pogrążony w kryzysie gospodarczym, społecznym i politycznym naród rosyjski zwrócił swoje umęczone oczy w kierunku nowego cara. Władimir Putin obiecał, że rozprawi się z „wrogami” Rosji, i niewielu wtedy pytało, kogo ma na myśli. Ci, którzy mieli ku temu odwagę, jak autorka książki „Tylko prawda. Wybór reportaży”, zapłacili za to najwyższą cenę.</p>