Skrzynia wspomnień

Najnowsza powieść Helli S. Haasse, zatytułowana "Skrzynia wspomnień", wydana w 2002 roku, została przez krytyków niderlandzkich uznana za jedno z najwybitniejszych dzieł jej twórczości. Autorka znów powraca do tematyki Holenderskich Indii Wschodnich, gdzie przyszła na świat i dojrzewała, co wywarło znaczący wpływ na jej wyobraźnię. Już w swojej debiutanckiej książce "Urug", Haasse skupiła się na przyjaźni między młodymi ludźmi – Holendrem i Indonezyjczykiem. W "Skrzyni wspomnień" akcja znów rozgrywa się na granicy dwóch kultur.

Główna bohaterka, Herma Warner, pochodząca z holenderskiej rodziny, na prośbę dziennikarza, który pisze o zachodnich działaczach walczących o prawa człowieka i ochronę środowiska w Azji Południowo-Wschodniej, opowiada o swojej skomplikowanej przyjaźni z Dee Mijers, wywodzącą się z rodziny o indonezyjsko-europejskich korzeniach. Rozmowy z dziennikarzem ożywiają wspomnienia Hermy z przeszłości, które okazują się niezwykle intensywne i nie zawsze łatwe do przywołania.

Ciekawostką dla polskich czytelników może być fakt, że Dee, protestując przeciwko dominacji holenderskiej, po indonezyjskiej wojnie wyzwoleńczej, przyjmuje nazwisko swojej polskiej matki – Wychinska, co jest symbolem jej niezależności. W powieści można dostrzec elementy autobiograficzne, a jedna z postaci, Taco, została zainspirowana szkolnym kolegą autorki.