Opór w kulturze. Tradycja – Edukacja – Nowoczesność

„Pojmowanie oporu jako dynamicznej perspektywy, która przełamuje ograniczenia, jest działaniem mającym na celu realizację osobistych celów życiowych i wartościowanie świata” – to podstawowy zamysł książki zaprezentowany przez jej redaktorkę, Ewę Bilińską-Suchanek. Mimo że teoria oporu ma już swoje miejsce w literaturze naukowej, nadal napotyka na opór społeczny wobec jej stosowania. Lech Witkowski rozwija temat mocnych i słabych stron koncepcji oporu, podczas gdy Bilińska-Suchanek rozpatruje go jako element poetyki wolności. Sławomir Pasikowski, z socjologicznego punktu widzenia, bada etyczne i aksjologiczne aspekty sprzeciwu, a Paweł Murzicz, bazując na biopolityce Foucaulta, tworzy pojęcie „biopedagogiki”.

Grzegorz Piekarski twierdzi, że anonimowość wynikająca z konsumeryzmu osłabia chęć do oporu, podczas gdy Marta Gliniecka zauważa, że deformacja lub estetyzacja ciała to widoczna forma sprzeciwu społecznego. W opozycji do władzy i represji, opór w połączeniu z samotnością staje się kluczowym elementem tej gry, jak wskazuje Anetta Jaworska. W kontekście edukacji, według Jolanty Maciąg, jedynie zjednoczona wspólnota dyrektora i nauczycieli (brak oporu) zapewnia efektywne funkcjonowanie szkoły. Pytanie, które zadaje Marta Anna Sałapata, to czy instytucje edukacyjne są przygotowane do radzenia sobie z sytuacjami kryzysowymi, a Małgorzata Mogielnicka porusza temat podwójnego wykluczenia społecznego starszych osób wynikającego ze stereotypów i samomarginalizacji.

Anna Rożnowska skupia się na jakości życia ludzi żyjących w różnych warunkach, a Sławomir Pasikowski teoretycznie rekonstruuje opór wobec wpływów społecznych. Telimena Ryta omawia formowanie się lokalnej tożsamości, a Justyna Ratkowska-Pasikowska zajmuje się wciąż kontrowersyjnym tematem dziecięcej seksualności. Piotr Modzelewski wskazuje na przekonania dotyczące ludzkiej natury, które mogą wpływać na edukację młodzieży. Anna Babicka-Wirkus prezentuje opór ucznia wobec szkoły na przykładzie gimnazjum, podczas gdy Walenty Pasieki identyfikuje rodzinę jako miejsce narodzin konformistycznego oporu młodzieży. Interesującym dodatkiem jest artykuł Przemysława Frąckowiaka – „Prawa człowieka nie dla wszystkich. Opór społeczny wobec najstarszego zawodu świata – prostytucji.”