Gospodarka Dobra Wspólnego

Współczesna gospodarka opiera się na dwóch kluczowych filarach: konkurencji oraz nieustannym maksymalizowaniu zysków. W krajobrazie tym dominują ogromne korporacje i instytucje finansowe, które często więcej przeszkadzają niż pomagają w rozwiązywaniu globalnych problemów, takich jak niszczenie środowiska, nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych, narastające nierówności społeczne, bezrobocie, ubóstwo, zmiany klimatyczne oraz negatywne skutki globalizacji. Czy jest zatem wyjście z tego impasu? Odpowiedzią na obecne wyzwania z pewnością nie są jedynie powierzchowne modyfikacje w ramach istniejących systemów. Alternatywą, która może sprostać potrzebom współczesnego świata, jest model ekonomiczny opracowany przez austriackiego politologa, ekonomistę i socjologa Christiana Felbera, znany jako Gospodarka Dobra Wspólnego (GDW). Proponuje ona nową wizję gospodarki przyszłości, będącą alternatywą zarówno dla kapitalistycznej gospodarki rynkowej, jak i dla gospodarki centralnie planowanej.

Felber nie traktuje GDW jako niespełnionych marzeń czy utopijnych koncepcji oderwanych od rzeczywistości. W książce opisuje praktyczne mechanizmy, które już funkcjonują w setkach firm na całym świecie. Te rozwiązania opierają się na pozytywnych cechach ludzkiej natury i zdrowych relacjach międzyludzkich, co przekłada się również na biznes i gospodarkę. Nowatorskim podejściem jest np. nowy rodzaj bilansu – tzw. bilans Gospodarki Dobra Wspólnego – który zastępuje tradycyjny bilans finansowy. Uwzględnia on parametry takie jak: warunki pracy, ekologiczność produkcji, podejście do klientów czy współodpowiedzialność przedsiębiorstwa. Oparta na wynikach tego bilansu polityka prawna przewiduje przywileje dla firm z dobrymi wynikami, takie jak niższe podatki, korzystniejsze kredyty oraz priorytet w zamówieniach publicznych i programach badawczych.

Model ten przewiduje także stopniowe eliminowanie nierówności w zarobkach, wprowadzenie Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego dla wszystkich ludzi, bez względu na status, wiek czy wykształcenie, oraz skrócenie tygodniowego czasu pracy do 30-33 godzin z możliwością jednorocznego urlopu co dziesięć lat.