Ćwiczenia z utraty

<p>Nie mam słów, żeby tę książkę opisać. Jest ona niezwykle przejmująca i bolesna. “Ćwiczenia z utraty” to być może najpiękniejsza, a jednocześnie najbardziej dołująca książka o miłości, jaką w życiu przeczytałam. Odrzućcie wszelkie romanse, melodramaty i inne historie o miłości! Agata Tuszyńska jako jedna z niewielu osób potrafiła napisać książkę tak dojmującą, a jednocześnie tak bardzo prawdziwą.</p><p>“Ćwiczenia z utraty” to reportaż. Autorka zaprasza nas w nim na wspólną z nią przeprawę przez kilkanaście ostatnich miesięcy życia jej męża, Henryka Dasko. Otrzymuje on śmiertelny wyrok. Nowotwór mózgu - glejak. Tuszyńska przez kolejne 250 stron zaś opisuje dzień po dniu, kawałek po kawałku jak wyglądała ich wspólna podróż, walka z niemożliwym.</p><p>Choć centralną postacią reportażu wydaje się być Dasko, nie jest to do końca prawda. Tuszyńską dużo bardziej niż opis mozolnego zmagania się z chorobą interesuje gama emocji, którą ona sama przeżywa w związku z nieuniknioną, zbliżającą się śmiercią jej miłości życia. Oprócz tego robi wiele wycieczek do przeszłości, w których opowiada o tym, jak się poznali i jak wyglądały ich poprzednie lata życia. Kontrastuje tym samym to, co wydarza się w reportażowej “teraźniejszości”.</p><p>Oprócz rozdziałów/fragmentów poświęconych jej relacji, dostajemy również kilka fragmentów poświęconych chorobie Daski. I tutaj jak dla mnie powstaje zgrzyt. Nie chcę być w jakiś sposób czepialska, ale wydaje mi się, że te rozdziały albo nie powinny powstać w ogóle, albo powinny zostać napisane przez eksperta w tym temacie. Agata Tuszyńska taką osobą nie jest i w dość płytki sposób podchodzi do opisu nowotworu, gdzie stosuje płytkie i nietrafione metafory, które w żaden sposób nie oddają prawidłowych metod “działania” tej choroby. Wiem, że ciężko byłoby uciec od medycznego żargonu, gdyby chcieć opisać wszystko wprost, ale wydaje mi się, że na te rozdziały powinien spojrzeć ktoś, kto na ten temat ma wiedzę i byłby w stanie zredagować te fragmenty dla pani Tuszyńskiej.</p><p>Mimo tych drobnych zgrzytów książkę czytało mi się bardzo dobrze. Tuszyńska pisze prosto, jasno, a jednocześnie udaje jej się przekazać ogrom emocji jej towarzyszącej. Znacznie lepiej przekazuje to druga połowa książki, a szczególnie opowieść o zjeździe na nartach. Przyznam, że się wtedy rozpłakałam. Bardzo dobry reportaż.</p>

<p>Na samym początku przyznam się, że jestem ogromny fanem twórczości Agaty Tuszyńskiej. Opowieści o Wierze Gran, Krzywickiej, Tyrmandach, czy “Rodzinna historia lęku” to moje ulubione polskie reportaże i jak dla mnie nic z nimi nie może się równać (na podobnym poziomie pisze Mariusz Szczygieł, choć wiadomo, że jego twórczość ma zupełnie inny charakter). Podchodziłem więc do “Ćwiczeń z utraty” z wielkimi nadziejami. I choć nie jest to moja ulubiona książka tej autorki, to nadal myślę, że jest to pozycja warta poznania (słabsza pozycja Tuszyńskiej to nadal lektura lepsza niż większość współczesnych polskich reportaży).</p><p>Książka, jak wskazuje tytuł, skupia się na utracie. Reportaż Tuszyńskiej jest zapisem wspomnień o jej mężu, Henryku Dasko. Usłyszał on wyrok śmierci, który przybrał postać glejaka mózgu. Autorka opisuje w swej książce ostatnich kilka miesięcy z jego życia i jak można się spodziewać, nie jest to łatwa przeprawa.</p><p>Temat śmierci poruszany był w literaturze wielokrotnie. Szczególnie dotkliwy jest wtedy, kiedy pisarz/pisarka opisuje utratę kogoś bliskiego. Nie inaczej jest w “Ćwiczeniach z utraty”. To niezwykle emocjonalna i poruszająca opowieść, o człowieku, który nie pragnie się poddać. O kobiecie, która nie ma zamiaru go opuścić i cały czas wspiera go w walce.</p><p>To, co mi przeszkadzało w tej książce, to styl pisania. Oczywiście rozumiem, że poniekąd Tuszyńska musiała pisać w sposób emocjonalny, że przelewała swoje gorące myli na papier. Nie mogę jednak uciec od wrażenie, że momentami jest tego odkrywania, tego emocjonalnego ekshibicjonizmu za dużo. Momentami czułem się wręcz jakbym był podglądaczem, który studiuje życie prywatne autorki. To trochę niewygodne uczucie, przez co książka też staje się niewygodna.</p><p>Nie mogę jednak przyznać jej niskiej oceny, ponieważ jest to zdecydowanie bardzo mocna lektura, książka, która z pewnością była potrzebna Pani Agacie, by pożegnać się z ukochanym. Nie wiem, czy tak bardzo chcę ją polecić, dlatego że momentami można popaść w rozpacz szczególnie, gdy po raz kolejny autorka przywołuje jakieś wspomnienia związane z jej mężem i kontrastuje je z jego obecnym stanem. Jest to jednak lektura, która porusza do głębi.</p>