Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji

„Cesarz Ameryki” to wciągająca narracja ukazująca masową emigrację pod koniec XIX wieku z Galicji, które to terytorium opuściło setki tysięcy Żydów, Rusinów, Słowaków i Polaków w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Ta fala emigracyjna, która trwała aż do 1918 roku, stanowiła desperacką ucieczkę przed biedą, głodem i obowiązkową służbą wojskową, ale też była pielgrzymką do miejsca uważanego za Ziemię Obiecaną. Marzenia o magicznej krainie, gdzie Statua Wolności symbolizuje przyjazne powitanie dla przybywających, a cesarz Ameryki łaskawie zezwalał na osiedlanie się galicyjskich chłopów, miały swoje korzenie w mitach.

Zagadkowe terminy, takie jak „srebrne łyżki”, „bele jedwabiu” czy „dywany ze Smyrny”, są częścią zakodowanego języka handlarzy ludźmi. „Delikatne mięso” to jedno z określeń przywołanych przez Martina Pollacka, znawcy Galicji i autora pełnego pasji, przedstawiające dramatyczną ucieczkę z Europy Środkowej w końcu XIX i na początku XX wieku. Słowo „ucieczka” oddaje lepiej stan rzeczy niż formalna „emigracja”, gdyż uciekinierzy doświadczali oszustw, wyzysku i upokorzeń. Przez ten pryzmat poznajemy nieznane wilcze prawa i niezwykłe życiorysy. Choć niekiedy odwaga zostaje nagrodzona, książka emanuje aktualnością, gdy zestawiamy ją z dzisiejszymi wiadomościami.

Wspaniały reportaż potrafi przemawiać obrazami poprzez słowa i zdania. Tego rodzaju dzieło wykracza poza czytanie, angażując nasze zmysły. Martin Pollack stworzył właśnie taki wybitny reportaż, opisując trudności określane mianem „galicyjskiej biedy” oraz marzenia o lepszym życiu w Ameryce, które nie zawsze się spełniały. Te wydarzenia rozgrywały się niewiele ponad sto lat temu. Dzięki pisarstwu Pollacka nie tylko poznajemy realia sprzed wieku, ale również zdajemy sobie sprawę, jak wiele zawdzięczamy późniejszym czasom.

Pollack, w swojej książce będącej zbiorem historii o emigrantach z Galicji, ujawnia surowe zderzenie między zacofaną prowincją a zmieniającym się globalnym światem. Jego delikatny a jednocześnie bezwzględny sposób pisania obala dwa powracające mity: o galicyjskim sztetlu oraz o amerykańskiej ziemi obiecanej.