Pomniejsze bóstwa. Świat Dysku. Tom 13

"Pomniejsze bóstwa" to samodzielna książka z serii, a to oznacza, że nie ma w niej ani Rincewinda, ani Śmierci, ani Nocnej Straży, ani Czarownic, ani żadnych innych znajomych postaci. Zamiast tego mamy cynicznego i samolubnego boga, który znudził się i przypadkowo utknął w postaci żółwia. Jego jedynym wyznawcą jest młody nowicjusz, gotowy spalić świat w imię wspomnianego boga - i dla własnej korzyści.<br> <br> Terry Pratchett w dość gustowny sposób żartuje z religii, jednocześnie badając temat wiary. Omnia to teokratyczny kraj rządzony przez skorumpowanych duchownych i okrutnej ekswizycji w imię Wielkiego Boga Oma, ale sama religia stała się tylko narzędziem w rękach jego przywódców, a tylko jedna osoba w całym kraju, prosty nowicjusz Brutha, jest prawdziwym wyznawcą religii zwanej Omnianizmem. Terry Pratchett nie ubóstwia ani wiary, ani jej braku, a ślepe oddanie Brutha religijnym dogmatom w jego oczach jest równie szkodliwe jak racjonalna hipokryzja Vorbisa w imię boga, w którego nie wierzy. Nawet Efeb, kraj będący niejako odpowiednikiem Omnii, w której prym wiedzie wiedza oraz filozofia, a który wzorowany jest na starożytnej Grecjii, nie zostaje przedstawiony jako idealny.<br> <br> Fabuła obraca się wokół Brutha, prostodusznego i naiwnego wyznawcy Kościoła Oma, którego jedynym atutem wydaje się być doskonała pamięć. Naiwność i prostota Brutha służy jako idealna ziemia do siania ziarna dla obu przebiegłych i bezkompromisowych umysłów Vorbisa i Oma. Wraz z przebiegiem historii, Brutha dojrzewa jako osoba. Jego niewinność i łagodność zmieniają się w upór i determinacje, co pomaga mu dokonywać lepszych wyborów i wykształcić odpowiedni kręgosłup moralny. Jego rozwój charakteru jest zdumiewający, gdy przeciwstawia się decyzjom swoich przełożonych, wyzywa boga za swoje błędy, a nawet mówi wprost, że chyba już w nic nie wierzy. W głębi duszy Brutha pozostaje tą samą czystą osobą, dla której olbrzymim problemem jest postawienie się Vorbisowi. Pomimo poznania wszystkich złych stron swojego boga, nadal pokłada w nim wiarę.<br> <br> Ostry kontrast dla Bruthy stanowi zimny i bezwzględny Vorbis, gotowy iść po trupach do celu. Od samego początku sposób, w jaki Vorbis zadzierał z ludźmi tylko dlatego, że mógł i dlatego, że sprawiało mu to przyjemność, głęboko mnie niepokoił. Vorbis jest katalizatorem, który uruchamia dużą część fabuły, a kontrast w jaki wchodzi z Bruthą i Omem, pozwala błyszczeć tym postaciom.<br> <br> To, co czyni książkę szczególnie wyjątkową, to fakt, że z pełnią humoru podejmuje takie tematy. Dla każdego zagorzałego zwolennika nauki przez zabawę, książki Pratchetta będą świetnym wyborem, a już w szczególności ta. Religia stanowi jeden z najbardziej parodiowanych tematów, ale myślę, że "Pomniejsze bóstwa" nie przekraczają linii, za którą można byłoby mówić o nabijaniu się z wiary. Oczywiście, książka wymaga posiadania otwartego umysłu, który pozwoli z uśmiechem spojrzeć na ludzkie zwyczaje. <br> <br> Zakończę moim ulubionym cytatem z książki.<br> <br> "Ludzie! Żyją w świecie, gdzie trawa wciąż jest zielona, gdzie codziennie wschodzi słońce, a kwiaty regularnie zmieniają się w owoce. A co im imponuje? Płaczące posągi. Zamiana wody w wino. Zwykły kwantowy efekt tunelowy, który i tak by się zdarzył, gdyby tylko ktoś zechciał poczekać parę zylionów lat. Jak gdyby zamiana słonecznego światła w wino, dokonywana przez winorośle, ich grona, czas i enzymy, nie była tysiąc razy bardziej cudowna i nie zdarzała się stale..."

Seria Świat Dysku Terry'ego Pratchetta cieszy się ogromną popularnością od dekad, zaczynając od "Koloru Magii" z 1983 roku aż do "Pasterskiej korony", wydanej już po śmierci autora w 2015 roku. W tym czasie sprzedał ponad 80 milionów egzemplarzy w 37 językach, co stanowi mocny dowód na sukces brytyjskiego autora. Jestem nieco zasmucona, że tak późno wsiadłam do tego pociągu. Seria zwróciła moją uwagę już w latach 90. za sprawą pięknych okładek polskich wydań, jednak dopiero w 2010 roku przeczytałam pierwszą książkę, a dokładnie "Blask fantastyczny". Przez następne lata regularnie sięgałam po kolejne części, ale wciąż pozostało mi co najmniej kilkanaście książek. Ostatnią przeczytaną przeze mnie są właśnie "Pomniejsze bóstwa", które według powszechnej opinii są jedną z najlepszych książek Terry'ego. <br> <br> Wydaje się, że Pratchett rozgraniczał Kościół od wiary, co jest jednym słusznym podejściem, i był szczególnie krytyczny wobec tego pierwszego. Jestem bardzo podobnego zdania. Osobiście uważam, że religia jest naiwnością i wyobrażeniami dla ludzi słabych. Oczywiście, religia miała swoje miejsce w rozwoju ludzkości i to bardzo znaczące, ale jej czas mija. Przy obecnym stanie wiedzy, wydaje się dziwne, że wciąż tak wiele ludzi pokłada wiarę w bogów. Wciąż, w takich państwach jak Polska, religia stanowi nieoderwalny element społeczeństwa. Religia, ponadto, z butami wchodzi w życie każdego człowieka.<br> <br> Kościół Wielkiego Boga Oma - wiele osób po przeczytaniu zauważy, że jest to alegoria kościoła katolickiego w średniowieczu. Kościół ten nie pozwala na żadną herezję. Nie dopuszcza grzechu, niewiary. Łamanie nakazów Oma i jego proroków może prowadzić do długotrwałej i bolesnej śmierci. Inkwizycja nie może się mylić, bo czyż to nie sam Om włożył podejrzenia w ich umysły? Jest to taktyka, która została wykorzystana przez wiele religii w historii. Usprawiedliwienie działań, których miłosierny bóg z pewnością by nie pochwalił. Inkwizycja w wersji dyskowej, bogowie, święci, demony, lwy, orły, filozofowie, kapłani i mnisi strzegący historii. Czytelnik otrzymuje szeroką obsadę postaci, które są zabawne i które zawsze trafiają w punkt, jeśli chodzi o potępianie ignorancji i promowanie wolnej woli. "Pomniejsze bóstwa" nie są lekką rozrywką. Ma swoje zabawne momenty, ale są one głównie z gatunku czarnego humoru, który wzbudzi w nas niedowierzanie i rozczarowanie tym, że wciąż pozwalamy, by kierowali nami szaleńcy pod przykrywką jakichś wyższych wartości. Moimi ulubionymi punktami książki były rozmowy między Śmiercią a tymi nieszczęśnikami, którzy zdali sobie sprawę, że właśnie umarli i muszą przejść przez pustynię i stanąć przed Sądem po drugiej stronie. Śmierć to jedna z moich ulubionych postaci!<br> <br> Książkę powinno czytać się dość powoli, aby nie ucierpiała dokładność w śledzeniu wskazówek zawartych w tekście. Jest warta polecenia każdemu, kto doszukuje się głębszego sensu pod warstwą fabularną.

Seria Świat Dysku Terry'ego Pratchetta cieszy się ogromną popularnością od dekad, zaczynając od "Koloru Magii" z 1983 roku aż do "Pasterskiej korony", wydanej już po śmierci autora w 2015 roku. W tym czasie sprzedał ponad 80 milionów egzemplarzy w 37 językach, co stanowi mocny dowód na sukces brytyjskiego autora. Jestem nieco zasmucona, że tak późno wsiadłam do tego pociągu. Seria zwróciła moją uwagę już w latach 90. za sprawą pięknych okładek polskich wydań, jednak dopiero w 2010 roku przeczytałam pierwszą książkę, a dokładnie "Blask fantastyczny". Przez następne lata regularnie sięgałam po kolejne części, ale wciąż pozostało mi co najmniej kilkanaście książek. Ostatnią przeczytaną przeze mnie są właśnie "Pomniejsze bóstwa", które według powszechnej opinii są jedną z najlepszych książek Terry'ego. <br> <br> Wydaje się, że Pratchett rozgraniczał Kościół od wiary, co jest jednym słusznym podejściem, i był szczególnie krytyczny wobec tego pierwszego. Jestem bardzo podobnego zdania. Osobiście uważam, że religia jest naiwnością i wyobrażeniami dla ludzi słabych. Oczywiście, religia miała swoje miejsce w rozwoju ludzkości i to bardzo znaczące, ale jej czas mija. Przy obecnym stanie wiedzy, wydaje się dziwne, że wciąż tak wiele ludzi pokłada wiarę w bogów. Wciąż, w takich państwach jak Polska, religia stanowi nieoderwalny element społeczeństwa. Religia, ponadto, z butami wchodzi w życie każdego człowieka.<br> <br> Kościół Wielkiego Boga Oma - wiele osób po przeczytaniu zauważy, że jest to alegoria kościoła katolickiego w średniowieczu. Kościół ten nie pozwala na żadną herezję. Nie dopuszcza grzechu, niewiary. Łamanie nakazów Oma i jego proroków może prowadzić do długotrwałej i bolesnej śmierci. Inkwizycja nie może się mylić, bo czyż to nie sam Om włożył podejrzenia w ich umysły? Jest to taktyka, która została wykorzystana przez wiele religii w historii. Usprawiedliwienie działań, których miłosierny bóg z pewnością by nie pochwalił. Inkwizycja w wersji dyskowej, bogowie, święci, demony, lwy, orły, filozofowie, kapłani i mnisi strzegący historii. Czytelnik otrzymuje szeroką obsadę postaci, które są zabawne i które zawsze trafiają w punkt, jeśli chodzi o potępianie ignorancji i promowanie wolnej woli. "Pomniejsze bóstwa" nie są lekką rozrywką. Ma swoje zabawne momenty, ale są one głównie z gatunku czarnego humoru, który wzbudzi w nas niedowierzanie i rozczarowanie tym, że wciąż pozwalamy, by kierowali nami szaleńcy pod przykrywką jakichś wyższych wartości. Moimi ulubionymi punktami książki były rozmowy między Śmiercią a tymi nieszczęśnikami, którzy zdali sobie sprawę, że właśnie umarli i muszą przejść przez pustynię i stanąć przed Sądem po drugiej stronie. Śmierć to jedna z moich ulubionych postaci!<br> <br> Książkę powinno czytać się dość powoli, aby nie ucierpiała dokładność w śledzeniu wskazówek zawartych w tekście. Jest warta polecenia każdemu, kto doszukuje się głębszego sensu pod warstwą fabularną.

"Pomniejsze bóstwa" to samodzielna książka z serii, a to oznacza, że nie ma w niej ani Rincewinda, ani Śmierci, ani Nocnej Straży, ani Czarownic, ani żadnych innych znajomych postaci. Zamiast tego mamy cynicznego i samolubnego boga, który znudził się i przypadkowo utknął w postaci żółwia. Jego jedynym wyznawcą jest młody nowicjusz, gotowy spalić świat w imię wspomnianego boga - i dla własnej korzyści.<br> <br> Terry Pratchett w dość gustowny sposób żartuje z religii, jednocześnie badając temat wiary. Omnia to teokratyczny kraj rządzony przez skorumpowanych duchownych i okrutnej ekswizycji w imię Wielkiego Boga Oma, ale sama religia stała się tylko narzędziem w rękach jego przywódców, a tylko jedna osoba w całym kraju, prosty nowicjusz Brutha, jest prawdziwym wyznawcą religii zwanej Omnianizmem. Terry Pratchett nie ubóstwia ani wiary, ani jej braku, a ślepe oddanie Brutha religijnym dogmatom w jego oczach jest równie szkodliwe jak racjonalna hipokryzja Vorbisa w imię boga, w którego nie wierzy. Nawet Efeb, kraj będący niejako odpowiednikiem Omnii, w której prym wiedzie wiedza oraz filozofia, a który wzorowany jest na starożytnej Grecjii, nie zostaje przedstawiony jako idealny.<br> <br> Fabuła obraca się wokół Brutha, prostodusznego i naiwnego wyznawcy Kościoła Oma, którego jedynym atutem wydaje się być doskonała pamięć. Naiwność i prostota Brutha służy jako idealna ziemia do siania ziarna dla obu przebiegłych i bezkompromisowych umysłów Vorbisa i Oma. Wraz z przebiegiem historii, Brutha dojrzewa jako osoba. Jego niewinność i łagodność zmieniają się w upór i determinacje, co pomaga mu dokonywać lepszych wyborów i wykształcić odpowiedni kręgosłup moralny. Jego rozwój charakteru jest zdumiewający, gdy przeciwstawia się decyzjom swoich przełożonych, wyzywa boga za swoje błędy, a nawet mówi wprost, że chyba już w nic nie wierzy. W głębi duszy Brutha pozostaje tą samą czystą osobą, dla której olbrzymim problemem jest postawienie się Vorbisowi. Pomimo poznania wszystkich złych stron swojego boga, nadal pokłada w nim wiarę.<br> <br> Ostry kontrast dla Bruthy stanowi zimny i bezwzględny Vorbis, gotowy iść po trupach do celu. Od samego początku sposób, w jaki Vorbis zadzierał z ludźmi tylko dlatego, że mógł i dlatego, że sprawiało mu to przyjemność, głęboko mnie niepokoił. Vorbis jest katalizatorem, który uruchamia dużą część fabuły, a kontrast w jaki wchodzi z Bruthą i Omem, pozwala błyszczeć tym postaciom.<br> <br> To, co czyni książkę szczególnie wyjątkową, to fakt, że z pełnią humoru podejmuje takie tematy. Dla każdego zagorzałego zwolennika nauki przez zabawę, książki Pratchetta będą świetnym wyborem, a już w szczególności ta. Religia stanowi jeden z najbardziej parodiowanych tematów, ale myślę, że "Pomniejsze bóstwa" nie przekraczają linii, za którą można byłoby mówić o nabijaniu się z wiary. Oczywiście, książka wymaga posiadania otwartego umysłu, który pozwoli z uśmiechem spojrzeć na ludzkie zwyczaje. <br> <br> Zakończę moim ulubionym cytatem z książki.<br> <br> "Ludzie! Żyją w świecie, gdzie trawa wciąż jest zielona, gdzie codziennie wschodzi słońce, a kwiaty regularnie zmieniają się w owoce. A co im imponuje? Płaczące posągi. Zamiana wody w wino. Zwykły kwantowy efekt tunelowy, który i tak by się zdarzył, gdyby tylko ktoś zechciał poczekać parę zylionów lat. Jak gdyby zamiana słonecznego światła w wino, dokonywana przez winorośle, ich grona, czas i enzymy, nie była tysiąc razy bardziej cudowna i nie zdarzała się stale..."

Po "Pomniejsze bóstwa" sięgnąłem późno, zważywszy na to, jak wielkim fanem twórczości Pratchetta jestem już od młodzieńczych lat. Książka zapewnia idealną równowagę między fantastyką, ciekawą historią, a rozważaniami na temat wiary, które obejmują wiele najtrudniejszych pytań z jakimi muszą zmierzyć się osoby religijne. "Pomniejsze bóstwa" pomimo upływu lat pozostają jak najbardziej aktualne, co dowodzi, że liczba ludności świata może się zmieniać, lecz religia pozostaje. <br> <br> Ta książka jest, jak sugeruje tytuł, o bogach. Skąd się biorą? Dokąd zmierzają? Co utrzymuje ich przy życiu? Zazwyczaj bogowie nie lubią tego typu pytań. Ludzie, którzy myślą, nie są tym, czego bogowie szukają w naśladowcach. Bogowie chcą ludzi, którzy wierzą. To stąd pochodzi ich moc. Bogowie z wieloma wierzącymi są silnymi, wielkimi bogami. Armie kapłanów i czcicieli zaspokajają ich wszystkie potrzeby, ofiary są obfite, a ich panowanie jest ogromne. <br> <br> Co się dzieje, gdy Wielki Bóg dowiaduje się, że stracił wszystkich swoich wiernych? To jest sedno tej opowieści, historii Wielkiego Boga Oma i tego, jak stał się żółwiem. Chodzi o różnicę między tym, co jest prawdziwe, a tym, w co się wierzy, i jak wielką różnicę może to czasem robić. O prawdach podstawowych i trywialnych i o tym, jak je od siebie odróżnić. Większość religii zaczyna się od pokoju i współistnienia jako podstawy, ale później przechodzi do rządzenia za pomocą władzy, korupcji, wywoływania strachu i zastraszania. Tylko świadomość i wiedza mogą pomóc uwolnić ludzkość z tych kajdan i objąć religię w jej prawdziwym znaczeniu. Brutha, w tej powieści, właśnie to robi. <br> <br> Sposób w jaki Pratchett napisał "Pomniejsze bóstwa" jest prosty i błyskotliwy. Ciężkie tematy o jakich traktuje książka zostały potraktowany w lekki sposób. Sama historia jest dobrze napisana i pełna stereotypów dotyczących różnego rodzaju ludzi i systemów wierzeń, które możemy łatwo rozpoznać z naszego własnego życia. Jak zawsze, zakończenie historii jest doskonałe.<br> <br> Na pewno przeczytam "Pomniejsze bóstwa" raz jeszcze, ponieważ są książką, która bardzo dużo treści i z łatwością można coś przeoczyć. Pratchetta chyba już nie trzeba polecać, ale jeśli ktoś miałby jakieś wątpliwości, to polecam tę wspaniałą historię z religią w tle, a nawet na wierzchu.