Ścięgna konsumpcyjne. Próby z kulturoznawstwa krytycznego

Książka, którą czytelnik trzyma w rękach, stanowi skromne podejście do zastosowania zasad krytycznego kulturoznawstwa, podjęte przez najmłodsze pokolenie badaczy i badaczek z obszaru polskiej antropologii i kulturoznawstwa. Tytuł „Ścięgna konsumpcyjne” nie jest przypadkowy, a jego źródłem jest pewien tajemniczy składnik z „Konserwy Mazurskiej”, popularnej w późnym PRL-u podczas letnich wyjazdów. Chociaż nikt nie mógł precyzyjnie określić, czym właściwie były owe „ścięgna konsumpcyjne”, nie stanowiły one przeszkody dla ludzi, którzy byli wtedy pochłonięci innymi, ważniejszymi sprawami niż dociekanie tajemnic socjalistycznego przemysłu spożywczego.

Metaforyczne znaczenie tego pojęcia odnosi się do współczesności, świata przesiąkniętego konsumpcjonizmem i rynkowymi mechanizmami definiującymi społeczne statusy. Neoliberalizm stopniowo „obiera” nas do roli konsumentów, podobnych do tych tytułowych ścięgien, kiedy bezrefleksyjnie podążamy za rynkowymi ofertami kulturalnego uczestnictwa. Colin Campbell, znany analityk procesów konsumpcji późnonowoczesnej, trafnie opisał ten zjawisko sformułowaniem: „I shop therefore I know that I am”. Należy przy tym pamiętać, że pojęcie kupowania odnosi się do szerokiego spektrum praktyk, które wykraczają poza jego powszechne konotacje.