Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych

<p>Chiny przez tysiące lat prowadziły politykę izolacji. Sprzyjały temu uwarunkowania geograficzne: Państwo Środka otoczone na wschodzie Himalajami i Karakorum, a od zachodu Oceanem Spokojnym, cieszyło się przez długi czas brakiem zainteresowania ze strony innych cywilizacji. W regionie Azji Centralnej jedyną liczącą się siłą obok Chin były Indie, te jednak długo pozostawały skupione na sobie. Sytuacja Chin uległa zmianie w połowie XIX wieku, kiedy na Morzu Południowochińskim pojawiły się "czarne okręty". W polityce historycznej Pekinu w owym czasie rozpoczęło się „stulecie upokorzeń”, stanowiące dla współczesnych pokoleń Chińczyków fundament budowania nowej tożsamości. Nowej, czyli jakiej? Opartej na nacjonalizmie i poczuciu krzywdy doznanej ze strony państw należących do szeroko rozumianego Zachodu. Procesy związane z globalizacją i otwartością chińskiej gospodarki na rynki wewnętrzne miały swoją cenę. Głębokie rozwarstwienie społeczne w Państwie Środka stanowi obecnie jedno z najważniejszych wyzwań, przed jakimi stoją władze w Pekinie. Liao Yiwu w książce „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” znakomicie ilustruje „Chiny dwóch prędkości”, skupiając się na analizie sytuacji na chińskiej prowincji.</p><p>Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę przeczytałem kilka książek związanych z przemianami, jakie dokonały się w ostatnich dekadach w Chińskiej Republice Ludowej. Autorzy często opisują spektakularny sukces gospodarczy Państwa Środka, nieodnotowany dotychczas na żadnej innej szerokości geograficznej. Liao Yiwu, chiński poeta i dysydent, przedstawia w reportażu „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” niezwykłe świadectwo osób nisko sytuowanych, znajdujących się gdzieś na marginesie wielkich przemian, jakie dokonały się w Chinach w ciągu ostatnich 40 lat.</p><p>Książka „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” składa się z blisko 30 wywiadów, które Liao Yiwu przeprowadził z mieszkańcami Chin jeszcze zanim został zmuszony przez władze w Pekinie do emigracji z kraju. Wywiady, o których mowa powyżej, obejmują szeroki zakres czasowy, rozciągający się od wojny domowej między komunistami a nacjonalistami w połowie XX wieku, poprzez rządy przewodniczącego Mao, aż do masakry na placu Tiananmen. Tym samym reportaż chińskiego dysydenta daje unikatowy wgląd w przemiany w Państwie Środka analizowane oczami zwykłych mieszkańców chińskiej prowincji.</p><p>Warto zaznaczyć, że polskie wydanie książki „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” jest przekładem z języka angielskiego, co może w pewnym sensie utrudnić ocenę warsztatu pisarskiego autora. Niemniej jednak istotne jest przede wszystkim przesłanie i wartość merytoryczna, jaką niesie za sobą reportaż Liao Yiwu, wykraczający daleko poza literacką opowieść o Chińczykach pozostających na uboczu transformacji dokonanej w Państwie Środka. Osoby przedstawione w książce są często prostymi ludźmi, a ich autentyczność i prostota wypowiedzi stanowią ważny element „Prowadzącego umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych".</p><p>Tytułowe opowieści przedstawione w książce „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” bywają szokujące, obrazując status jednostki w Państwie Środka zupełnie odmienny od tego znanego na Zachodzie. Przerażającym uczuciem jest uświadomienie sobie, że wywiady przeprowadzone przez Liao Yiwu w książce „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” stanowią tylko mały fragment ogromu chińskiego społeczeństwa, liczącego sobie według najnowszych danych około 1,5 miliarda ludzi. Trudno było mi miejscami zrozumieć, jak wiele cierpienia obywateli Państwa Środka wynika z braku poszanowania praw jednostki w chińskim społeczeństwie, czego najlepszym dowodem jest projekt związany z budową Tamy Trzech Przełomów. Na Zachodzie podobne budowle objęte są szeregiem uwarunkowań, między innymi w zakresie wypłacania odszkodowań na rzecz osób przesiedlonych ze swoich domów. Jak w tym zakresie postępują władze w Pekinie? Warto sięgnąć po reportaż „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych”, aby poznać odpowiedź i przekonać się, jak bardzo różni się podejście do praw człowieka prezentowane na Wschodzie i Zachodzie.</p><p>Książka „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” to mocna i szokująca lektura, która swoją treścią zmusza czytelnika do refleksji nad kierunkiem rozwoju świata. Dominacja Chin w regionie Azji Wschodniej nie ulega wątpliwości, a przedstawiciele administracji Joe Bidena wyraźnie artykułują, że Państwo Środka stanowi obecnie zagrożenie dla wartości reprezentowanych przez zachodnie kraje. Retoryka polityków często pozostaje skierowana na uzyskanie określonego wpływu na opinię publiczną i realizowanie w ten sposób strategicznych celów. W debacie związaną z wielką polityką często zapomina się o zwykłych ludziach. Liao Yiwu w reportażu „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” oddaje głos chińskiej prowincji i opisuje jakie konsekwencje dla milionów Chińczyków ma transformacja Chińskiej Republiki Ludowej w jedno z największych mocarstw na świecie.</p>

<p>Niedawno na kanale Historia Realna u Piotra Zychowicza gościł znany i ceniony w Polsce specjalista ds. Polityki międzynarodowej Chin, prof. Bogdan Góralczyk. Jednym z tematów poruszonych przez polskiego sinologa była kwestia chińskiego społeczeństwa w dobie przemian realizowanych przez administrację Xi Jinpinga. Chiński przywódca w ostatnich miesiącach mocno zmienił retorykę wystąpień publicznych. Jeszcze w drugiej dekadzie XXI wieku Xi Jinping deklarował, że Państwo Środka prowadzi politykę pokojową, obliczoną na współpracę z Zachodem. Wybór chińskiego przywódcy na III kadencję w październiku 2022 roku jednak zmienił pogląd Chińczyków na rolę we współczesnym świecie. Chińska Republika Ludowa gotuje się do potencjalnej wojny ze Stanami Zjednoczonymi i nie jest w owym starciu na skazanej pozycji. Rywalizacja Chin i USA dotyczy również kwestii społecznego poparcia dla potencjalnej konfrontacji pomiędzy oboma mocarstwami. Zaskoczyły mnie słowa prof. Bogdana Góralczyka, że zagadnieniem często poruszanym w chińskiej debacie publicznej jest ułomność systemu demokratycznego. Wydarzenia związane z atakiem na Kapitol w styczniu 2021 roku umocniły w chińskim społeczeństwie poczucie stabilności i przez to wyższości nad amerykańskimi wartościami związanymi z budowaniem społeczeństwa obywatelskiego. Czy współczesne Chiny to kraina mlekiem i miodem płynąca? Odpowiedź na to pytanie wiąże się z koniecznością przeanalizowania sytuacji chińskiej prowincji. To nie Pekin, Szanghaj czy Hongkong stanowią barometr nastrojów społecznych w Państwie Środka, ale prowincja uznawana tradycyjnie za macierzyste miejsce chińskiej państwowości. Liao Yiwu, chiński poeta, pisarz i dysydent, zebrał w swojej książce „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” serię wywiadów z ludźmi, którzy z różnych powodów zostali wypchnięci na margines chińskiego społeczeństwa. Przedstawiając życie zwykłych mieszkańców Państwa Środka, autor rzuca nowe światło na przemiany dokonane w Chinach w ciągu minionych dekad. Jaki obraz prowincji wyłania się z reportażu Liao Yiwu pod tytułem „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych"?</p><p>Rzuca się w oczy podczas lektury książki „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” sposób, w jaki władze w Pekinie traktują przedmiotowo swoich obywateli. Przykładem może być sytuacja pewnego niewidomego muzyka, który był zmuszony przez lokalne władze do porzucenia miejsca pracy i wędrowania z miasta do miasta w poszukiwaniu zarobku. Sytuacja pozornie brzmi znajomo, w zachodnich społeczeństwach również można spotkać grajków na skrzyżowaniach popularnych ulic. Rozmówca Liao Yiwu opisuje jednak szczegółowo reakcje społeczeństwa chińskiego na własną niepełnosprawność. Takie osoby w Państwie Środka uznawane są za „zbędne”, a przez to odmawiana jest im pomoc https://******.**. w zakresie świadczenia podstawowych usług w ramach systemu edukacji czy systemu ochrony zdrowia. Opowieść chińskiego muzyka przedstawiona w reportażu „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” wydaje mi się z jednej strony poruszająca, z drugiej zaś mocno przerażająca. Chiński sen o wielkości zakłada eliminację z życia społecznego jednostek „nieprzystosowanych”, czyli https://******.**. charakteryzujących się niepełnosprawnością. Z takiego podejścia władze w Pekinie wyłania się ponury, mocno pragmatyczny kierunek rozwoju Państwa Środka. W społeczeństwie liczącym 1,5 miliarda ludzi wyścig o sukces i wysoki status społeczny dotyczy tylko jednostek zdrowych, silnych i gotowych do wyzwań, bez względu na cele.</p><p>Książka „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” to zbiór historii zwykłych ludzi, które jednocześnie znakomicie obrazują pozycję ludzi zamieszkujących chińską prowincję w państwie aspirującym do miana supermocarstwa. Liao Yiwu wykazuje się empatią i zrozumieniem dla swoich rozmówców. Brak w książce „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych” prostych odpowiedzi na trudne pytania. Autor oddaje głos biednym, słabym i odrzuconym, aby ukazać https://******.**. skalę rozwarstwienia społecznego w Chińskiej Republice Ludowej. Treść reportażu doceniła również kapituła przyznająca publikacji chińskiego dygnitarza Nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za najlepszy reportaż literacki w 2012 roku. Ryszard Kapuściński to pierwszy literat, którego reportaże w przeszłości chłonąłem jak oszalały! „Cesarz”, „Szachinszach” czy „Wojna futbolowa” zmieniły moje postrzeganie świata.</p><p>Książka „Prowadzący umarłych. Opowieści prawdziwe. Chiny z perspektywy nizin społecznych”, wydana nakładem wydawnictwa Czarne, kontynuuje dzieło polskiego mistrza i odkrywa przed czytelnikiem nieznane prawdy o najodleglejszych zakątkach świata. Liao Yiwu, podobnie jak czynił to niegdyś Ryszard Kapuściński, oddaje głos najsłabszym i opisuje świat przez ich oczy, który nas otacza.</p>