Piotr Wielki. Geniusz i szaleństwo

Kim naprawdę był twórca Imperium Rosyjskiego? Ciekawym geniuszem, którego działania odmieniły losy kraju, przekształcając go z zacofanego królestwa w potężne mocarstwo, czy raczej szalonym despotą, który bez skrupułów przelewał krew, nawet własnego syna?

To pytanie pozostaje nierozwiązane; Piotr I Wielki, który formalnie przyjął władzę cara w 1689 roku, a w 1721 roku ogłosił się Cesarzem Wszechrusi, wprowadzał zmiany z niebywałą determinacją. Poprzez radykalne reformy dotknął każdej sfery życia państwa - administracji, prawa, finansów czy gospodarki. Tworząc nowoczesną armię i flotę, toczył krwawe wojny z Turkami i Szwedami. Jego ambicje wybudowania nowej stolicy - Sankt Petersburga - na bagnach pochłonęły życie tysięcy ludzi. W imię postępu społecznego i gospodarczego narzucił narodowi europejskie obyczaje, edukację i rozwój infrastruktury, choć zarazem podporządkował go opresyjnej, skorumpowanej biurokracji.

Ten monarcha zdolny był do działania w wielu dziedzinach - jako cieśla budował statki, a katowskim toporem bez skrupułów wymierzał sprawiedliwość. Był gigantem, zarówno wzrostem, jak i siłą, mogącym łamać podkowy gołymi rękami. Choć uwielbiał prostotę i uciechy życia takie jak obżarstwo i pijaństwo, dążył do wprowadzenia Rosji na tory europejskiego rozwoju, nawet przemocą.

Piotr I Wielki mógłby wydawać się postacią mityczną, gdyby nie dowody jego istnienia. Henri Troyat, wybitny francuski pisarz o rosyjskich korzeniach, czerpiąc z bogatego dorobku historycznego, kreśli poruszający portret tego cara jako niezwykłej postaci. Ukazuje go jako geniusza i szaleńca jednocześnie; człowieka pełnego sprzeczności, łączącego cechy nadludzkiej siły, nieludzkiej brutalności i ludzkich słabości.